 In 2017 vestigden we ons weer in Nederland, en ging ik op zoek naar een procesgroep om aan deel te nemen. Ik wilde verder met mijn groeiproces dat in Nieuw-Zeeland was begonnen. Wilde mezelf beter begrijpen en ervaren hoe mijn verschillende weerstanden tegen kwetsbaarheid en intimiteit eruitzagen — zodat ik me vanuit dit bewustzijn volwassener maar vooral vrijer kon bewegen in contact en interactie met een ander.
Ik wist dat dat het snelst zou gaan in een procesgroep waarin deelnemers telkens worden uitgenodigd om van moment tot moment hun interpersoonlijke gevoelens met elkaar te delen. Tijdens mijn opleiding in Nieuw Zeeland was het een verplicht onderdeel van de opleiding om plaats te nemen in een procesgroep. Vier jaar lang had ik een haat-liefde verhouding met mijn groep. Hier werd feedback over elkaar beloond, ook als dat de ander misschien even ongemak bezorgde. Als één iemand je teruggeeft dat ze soms bang van je worden omdat in je verdediging er een glimp van onverwerkte agressie naar buiten sijpelt, kun je dat nog wel naast je neerleggen. Maar als een halve groep zegt dat ze je soms ervaren alsof je op oorlogspad bent… tja, dan kun je niet anders dan dat serieus nemen. En dat deed ik. Meerdere keren. Die procesgroep werd tijdens mijn opleiding een microkosmos waarin al mijn onbewuste maniertjes, maskers, angsten en bravoure in no time zichtbaar werden voor de groep. Een groep neemt zoveel meer waar dan 1-op-1 therapie sessies, daar kan een therapeut simpelweg niet tegenop. Tijdens de wekelijkse therapie in die tijd met mijn eigen psychotherapeut lukte het me nog wel om me te verstoppen, controle te houden over mijn gevoelens en de richting van de sessie. Mijn therapeut was altijd liefdevol met mij, begripvol en zonder oordeel. Ze wist dat ze alle tijd had met mij en bouwde eerst aan een solide relatie. Ze zag heus mijn verdedigingswerk wel en had daar eerbied voor omdat ze wist dat ik dat verdedigingswerk niet uit luxe had gebouwd maar nodig was om een plek te hebben in mijn ‘eerste groep’, mijn familiesysteem. In de procesgroep hadden mijn dierbare groepsgenoten die therapeutische vaardigheden niet! Zij spiegelden me rauw en onverdund terug hoe ze mij ervaarden. Ik leerde wat authentiek zijn werkelijk inhield: dat verbinding en veiligheid alleen ontstaan — bij mezelf én bij de ander — wanneer ik mezelf echt durf te laten zien, met alles wie ik ben. Het paradoxale was dat ik dacht bang te zijn voor kritiek, afwijzing of het gevoel geen plek te hebben in een groep wanneer ze ‘alles’ van mij zagen. Wat ik ontdekte, was dat onder die angst voor negatieve feedback een veel grotere angst zat. Ik zag hoe ik mezelf wilde sluiten wanneer de groep liefdevol met me was, me complimenten gaf of zei hoe ze van me hielden. Tot mijn grote verbazing was dát waar mijn echte weerstand zat: in het toelaten van intimiteit. Te geloven dat ik liefde bén en dat liefde me toekomt. En ook daarin is de kracht van een groep genadeloos. Waar je in de buitenwereld een compliment nog kunt bagatelliseren, werkt dat in een groep niet. Dat is het verschil tussen een theelepeltje en een vrachtwagen vol oprechte, warme energie die recht je hart inrijdt. Toen ik terug was in Nederland, hoopte ik weer aan een procesgroep te kunnen deelnemen — maar tot mijn verbazing was er geen te vinden. Dan begin ik er zelf een, dacht ik. Ik maakte flyers, adverteerde hier en daar, en kreeg welgeteld één aanmelding. Wat ik toen nog niet begreep, maar nu wel, is dat ik toen nog niet de groepstherapeut kon zijn die ik nu ben. Ik had zelf nog meer robuustheid te ontwikkelen, en ook kennis en begeleiding nodig om mezelf de verfijnde 'craft' van proces groepstherapeut eigen te maken. In 2024 probeerde ik het opnieuw — en tot mijn verbazing liep het als een trein. Twee groepen zaten al snel vol en alles viel op zijn plek. Een oud verlangen is werkelijkheid aan het worden. Elke groepsavond voel ik nog steeds dat kleine stukje in mij dat niet kan geloven dat er werkelijk mensen de trap oplopen om plaats te nemen in de groep, hun tribe. Het gelach, geroezemoes, de opwinding die voelbaar is in het niet-weten wat die avond de groep gaat brengen. Zoals ik destijds mocht ervaren, ontdekken zij nu hoe waardevol het is om deel uit te maken van een tribe waarin echt-zijn wordt beloond en gevierd — en waarin juist dát zorgt voor veiligheid en diepe verbinding. Iets wat we in onze huidige wereld (zeker in het Westen) steeds meer dreigen te verliezen, en waarmee we onszelf ook de mogelijkheid tot heling en gemeenschap ontnemen. Ben je nieuwsgierig of een procesgroep met mij iets voor jou kan zijn? Kijk dan op mijn website, of op YouTube bij de serie 'GROUP https://www.youtube.com/watch?v=MVaz1EfIpBQ&list=PLBLRnnp02DXc3vJFtr2eWgbC0sMPjOVdC&index=2 Houd ook de film 'The Schopenhauer Project' in de gaten — deze film is in oktober 2025 op het filmfestival in Napels in premiere gegaan, hopelijk komt hij ook naar Nederland! de link naar trailer vind je hier: https://artisnaples.org/naples-international-film-festival/2025/films/group Beide geven goed weer wat je in een procesgroep kunt verwachten. Of neem gewoon even contact met me op — dat kan altijd. 🤍  In relaties staan we regelmatig voor een fascinerende paradox: hoe kunnen we tegelijk volledig onszelf zijn èn diep verbonden met een ander? Kan dat wel? Dat voelt vaak zo egoïstisch. Het kan zeker wel en het is wat relaties op langer termijn levendig, robuust en sprankelend houdt.
In deze blog verkennen we hoe we ruimte kunnen creëren voor onszelf binnen onze relaties - zonder die verbinding te verliezen. In dit eerste deel kijken we naar wat er van binnen nodig is: hoe kun je leren voelen wat jij wilt, hoe ga je om met intense emoties, en hoe zorg je dat je jezelf niet verliest wanneer je je hart opent voor een ander? Wat wil ik eigenlijk? Authentieke zelfervaring begint met de vraag wat wil ik eigenlijk? Op zich een simpele vraag, maar velen onder ons vinden dat best ingewikkeld. Prima als we een paar dagen alleen doorbrengen, maar vaak heel anders in de nabijheid van een ander. Dan lijkt het ons ineens niet meer zo uit te maken wat we willen en verraad ons antwoord dat we hierin graag richting willen hebben van de ander. In vriendschapsrelaties, en werkrelaties heeft dit niet zo'n impact daar ben je vaak maar korte perioden mee in contact, maar in partnerrelaties waar je veel tijd met elkaar doorbrengt wel. Zeker als het normaal wordt je eigen behoeften en verlangens te ervaren in relatie tot de ander, dus via de ander in plaats vanuit je eigen bron. De vraag "Wat wil ik eigenlijk", vraag wordt pas betekenisvol wanneer we hem kunnen stellen vanuit ruimte van innerlijke vrijheid, los van automatische reacties op wat anderen van ons verwachten of wat wij denken dat anderen van ons verwachten. Vaak hebben we als kind hebben geleerd dat onze eigen wensen minder (of niet) belangrijk waren. Misschien moest je altijd lief zijn, rustig zijn: "Zit toch es stil", "Haal je handen uit je zakken", "Doe dit", "Doe dat" Kreeg je alleen aandacht als je deed wat anderen wilden, als je wenselijk gedrag liet zien. Misschien voelde je spanning bij een ouder wanneer je met je speelgoed veel lawaai maakte. Misschien was een van de ouders ziek waardoor je aanvoelde beter je intensiteit te dimmen. Als je klein bent heb je de dosering van je emoties nog niet helemaal onder controle en is het normaal en gezond dat je zo nu en dan intenser bent. Vaak hebben ouders in hun eigen jeugd ook niet geleerd hun intensiteit te leven en daarmee in in contact durven zijn. Als kind leer je dan om jezelf aan te passen, totdat je eigen stem steeds minder hoorbaar wordt. In de ruimte met de ander ga je onbewust en automatisch de ander in de gaten houden, en vervloei je met de ander zijn behoeften die dan aan kunnen voelen alsof ze ook van jou zijn. Het contact met je eigen bron vervaagt en je ervaart je gevoelens en gedachten eerder via de ander. Waar we naartoe willen is in de nabijheid van de ander onszelf kunnen blijven voelen zonder de ander te verliezen. Kunnen ontspannen in nabijheid van de ander waarbij eigen impulsen weer voelbaar worden. Verlangen voelen komend van binnenuit. Dat Creativiteit en spontaniteit weer veilig en vertrouwd voelen en dit vrijelijk kunnen laten stromen. Voorbeeld uit de praktijk: Een cliënt beschrijft een moment van seksueel ontwaken: We lagen naast elkaar, niet aanrakend maar volledig aanwezig. Ineens voelde ik mijn eigen verlangen, niet naar hem maar in mezelf. Voor het eerst voelde ik mijn eigen verlangen niet als reactie op hem maar als bron in mezelf. Jezelf dragen Soms voelen onze emoties zo intens dat je er weg van wilt. Niemand mag zien dat je geraakt bent, dat je eigenlijk moet huilen, dat je geïrriteerd bent geworden. We zouden namelijk kunnen ervaren dat onze zichtbare emoties een effect hebben op de ander. We zien dat het iets met de ander doet waardoor we (net als vroeger) automatisch de ander moeten gaan 'redden' en het contact met onszelf verliezen. Door je te focussen op de ander, kun je niet bij jezelf zijn, dit kan innerlijk ervaren worden als dat jouw gevoelens er (weer) niet toe doen. De werkelijkheid is dat je misschien nooit geleerd hebt dat je eigen intense gevoelens normaal en gezond zijn en dat je daarvoor niet uit contact met de ander hoeft. Je hebt niet geleerd je eigen intense gevoelens te verdragen. Daardoor heb je je misschien aangeleerd je te richten op de ander, dat voelt veiliger en vertrouwder. Je volgt iets op in jezelf dat je hebt aangeleerd toen je klein was. Als we telkens weg gaan van onze eigen intensere gevoelens, wordt de innerlijk container waar emoties doorheen stromen steeds minder 'gebruikt' en verleren we intensere emoties te verdragen. Normale menselijke gevoelens als bijvoorbeeld een ander teleurstellen (iets wat onoverkomelijk is als je leeft), kan dan ervaren worden als onmogelijk, heftig en iets wat je beter maar kunt vermijden. Voelen "Wat wil ik?" is ook zo realistisch zijn dat de ander wellicht niet wil wat jij wilt. Intellectueel snappen we dit ook wel, tot dat het ons zelf overkomt. We hebben eindelijk moed verzamelt en ons kwetsbaar opgesteld met onze behoefte en dan zegt de ander dat hij er geen zin in heeft! Weg is het intellect. Als we moeilijk intense emoties verdragen, geven we de ander geen keus in een ja en een nee maar verwoorden we het indirect als een instructie, of leggen we er zoveel lading in dat de ander geen nee durft te zeggen. Als intense gevoelens je snel overspoelen, je als het ware 'in stukjes uiteen valt' wat fragmentatie genoemd wordt, is het onaantrekkelijk geworden je volledige verlangens te onderzoeken. Je hebt op die manier een no-go zone gecreëerd. Wanneer de ander niet meewerkt aan je verzoek dan voelt het al snel dat de ander jou iets ergs aandoet waarin jij gered moet worden door die ander. Jezelf dragen is je innerlijke container vergroten en robuuster maken. Dit is een proces waarbij therapie erg effectief is gebleken. Dit innerlijk robuuster worden is zowel een geestelijk als lichamelijk proces die veiligheid, een goede afgestemde therapeutische relatie vraagt waarin het soms ook intens mag zijn om op die manier in veiligheid een nieuwe ervaring op te doen met intensiteit. In therapie kan dan gewerkt worden aan:
In relatie zijn zonder jezelf te verliezen Veel mensen denken dat liefde betekent dat je jezelf opgeeft voor de ander. Dat je altijd positief moet zijn, nooit boos mag worden, of dat je eigen behoeften op de tweede plaats komen. Maar deze manier van relaties doen voelt vaak leeg en vermoeiend. Deze relaties lopen het risico voorspellend en vlak te worden. Robuuste levendige relaties die tegen een stootje kunnen vraagt juist om het tegenovergestelde: dat je volledig jezelf kunt zijn, juist met al je intensiteit . Het is vaak dat laatste wat vergeten wordt. We zijn vaak bang dat we afgewezen worden als we laten zien hoe we zijn in onze intensiteit. Daar bedoel ik niet alleen mee wanneer je intens kwaad of teleurgesteld bent maar ook als je intense seksuele energie voelt, intens vreugdevol of intens je onverdunde wilde kant laat zien. Wanneer je je behoefte te schreeuwen zou opvolgen, je met een koprol het bed in wilt rollen. In gezonde relaties kun je ontspannen en jezelf zijn. Je hoeft je niet constant aan te passen of te presteren om geliefd te worden. Je mag je sterke kanten laten zien én je kwetsbare kanten. Je beheerste kanten maar ook je wilde onbeheerste kanten waar je nog persoonlijk werk hebt te doen. Je mag zeggen wat je denkt en voelt, ook als het moeilijk is of de ander het niet fijn vindt te horen. Je mag grenzen stellen zonder je schuldig te voelen. Dit betekent niet dat je maar alles kunt doen of zeggen. Het gaat erom dat je authentiek bent, niet dat je roekeloos bent. Het verschil zit in de intentie: kom je voort uit liefde en respect, of uit pijn en verdediging? Het klinkt misschien tegenstrijdig maar om jezelf te blijven in de nabijheid van de ander zul je tijd alleen met jezelf moeten doorbrengen om in de afwezigheid van de ander te ontdekken wat er in je omgaat van moment tot moment. Jezelf ervaren ontstaat als een innerlijke impuls en niet als reactie op de ander. Vaak door alleen tijd door te brengen kun je onderscheiden wat authentiek van jou is en wat je ervaart in relatie tot de ander. Door dit vaker te voelen kun je bij jezelf blijven (gedifferentieerd) en daarin ontspannen. Dit alleen zijn is niet isolatie maar:
Loslaten zonder jezelf kwijt te raken Overgave in relaties kan prachtig zijn. Denk aan die momenten waarin je je volledig kunt laten gaan - in een omhelzing, in een diep gesprek of tijdens seks. Maar veel mensen zijn bang om zich over te geven omdat ze denken dat ze zichzelf dan kwijtraken. Het verschil tussen gezonde overgave en jezelf verliezen, zit in de mate dat je in het dagelijks leven in contact met anderen jezelf kunt blijven voelen en zijn zoals we dat hierboven beschreven hebben. Als je genoeg hebt ervaren dat je jezelf kunt zijn (ook met je intensiteit) en je nog steeds verbinding ervaart wordt het los laten van jezelf veilig en hèb je ook jezelf om los te laten. Wie of wat ga je anders loslaten? Gezonde overgave ontstaat vanuit kracht: je weet wie je bent, je vertrouwt jezelf én de ander, en je kiest ervoor om controle los te laten. Ongezonde overgave komt uit angst: angst om afgewezen te worden, angst om alleen te zijn, of angst voor conflict. Dan geef je jezelf op omdat je denkt dat je moet, niet omdat je het wilt. Hoe weet je het verschil? Gezonde overgave voelt bevrijd - je voelt zo je eigen impulsen, lichamelijke gewaarwordingen en verlangens. Ongezonde overgave voelt zwaar - alsof je een deel van jezelf moet opgeven om geliefd te worden je bent meer in je hoofd aan het ontfutselen wat de ander wil, wat hij of zij van je verwacht, je bent hard aan het werk of je best aan het doen. De vraag is dus niet óf je jezelf kunt loslaten, maar is er in het dagelijkse leven een genoeg jezelf zijn wat losgelaten kan worden? Vertrouw je erop dat de ander je met zorg zal behandelen? En hoe is dit in een relatie In mijn volgende blog (tweede deel) gaan we kijken naar hoe deze innerlijke kracht zich vertaalt naar de complexe dans van relaties. Hoe verdraag je de spanning tussen je eigen behoeften en die van anderen? Hoe zorg je ervoor dat jullie elkaar echt zien? En hoe creëer je ruimte om jezelf te zijn, zelfs in de diepste verbinding? Want uiteindelijk gaat het er niet om dat je deze vaardigheden ontwikkelt om je terug te trekken uit relaties. Het gaat erom dat je je vollediger kunt geven aan de verbindingen die jouw leven betekenis geven.  In het eerste deel hebben we gekeken naar wat er van binnen nodig is: je eigen verlangens herkennen, omgaan met intense emoties, en jezelf blijven in liefde. Nu gaan we een stap verder: hoe pas je dit toe in je dagelijkse relaties? Hoe balanceer je tussen je eigen behoeften en die van anderen? En hoe zorg je ervoor dat jullie elkaar echt zien en begrijpen?
Het gaat om de kunst van samen zijn zonder jezelf te verliezen, en alleen zijn zonder de verbinding kwijt te raken. De dans tussen zelfstandigheid en verbinding Als mens hebben we twee essentiële behoeften: we willen ervaren dat we vrij en onafhankelijk zijn èn we willen ook samensmelten en verbinding. Kunnen we onszelf ontmoeten in deze twee behoeften dan stroomt onze levensenergie. Soms lijken deze behoeften tegen elkaar in te gaan. Misschien herken je dit: je wilt tijd voor jezelf, maar je partner voelt zich afgewezen. Of je wilt samen zijn, maar dan voel je je beklemd. De kunst is deze spanning er te laten zijn zonder dat het opgelost moet worden. Je hoeft niet te kiezen tussen onafhankelijkheid of verbinding. Beide zijn oké. Beide zijn menselijk. Beide mogen er zijn en er is ook ruimte om het tegelijkertijd er te laten zijn. Dit is overigens niet het ultieme doel op zich! Zie het meer als een vaardigheid, een kwaliteit van jullie gezamenlijke relatie waar je met je partner af en toe in mag bewegen en ervaren. OP die manier is het realistischer en zullen dat heerlijke momenten van opladen en ontladen worden. Veel relatieproblemen ontstaan omdat mensen proberen één kant te kiezen. Ze worden óf heel onafhankelijk (en voelen zich eenzaam) óf heel afhankelijk (en verliezen zichzelf). In plaats of het een of het andere wordt het gemakkelijker als het beide kan; èn-èn
Elkaar echt zien en waarderen Als er één ervaring is die voedt, oplaad en voor levendigheid en duurzaamheid zorgt in relaties is het wanneer je je echt gezien voelt voor wie je bent. Niet voor hoe succesvol je bent, of hoe goed je zorgt voor anderen, maar gewoon voor jou als persoon met je eigen gevoelens en gedachten ook als die verschillend zijn van de ander. Dit noemen we 'intersubjectiviteit' - jullie zien en waarderen elkaar als complete mensen met je eigen unieke eigenheid. Jullie zijn beide subjecten (mensen) en geen objecten om te gebruiken. Dit ontstaat niet vanzelf. Het vraagt bewuste aandacht van beide kanten. Het betekent dat je:
En omgekeerd: dat jij je ook gezien en gewaardeerd voelt. Als dit uit balans is - als jij altijd geeft maar weinig ontvangt, of andersom - dan is het tijd om het gesprek aan te gaan. Intersubjectiviteit begint met nieuwsgierigheid naar jezelf en de ander als volledig mens. In plaats van te denken dat je de ander al kent, blijf je openstaan voor wie ze worden. Mensen veranderen, groeien, ontdekken nieuwe kanten van zichzelf. Wanneer je ruimte maakt voor die verandering, blijft je relatie levend. Een voorbeeld: Van mijn eigen therapeut leerde ik de geweldige vraag "Wat gebeurt er tussen ons?" Wanneer ik met mijn man samen ben kunnen we beide zo voelen dat er energetisch even iets verschuift tussen ons. De een wordt stiller, trekt zich terug of er komt hoorbaar meer lading in de stem. In plaats van te zeggen "Wat is er?" (Zie hoe ik dan op hem gericht ben. Het contact met mezelf verlies en ik haal mezelf uit de relatie; mijn aandeel alsof de verschuiving volledig door hem veroorzaakt is. Mijn therapeut leerde me de volgende vraag te stellen: "Wat gebeurt er tussen ons?" Deze vraagt plaats ons samen op de voorgrond, een dynamiek van twee individuen die van moment tot moment veranderen. Wij samen zijn ook maar mensen (met onze up's and down's) die samen een dynamiek vormen en dat is niet altijd in afstemming. Ruimte voor je eigen verlangens binnen de relatie Om authentieke verlangens te kunnen voelen, heb je innerlijke ruimte nodig. Een plek in jezelf die vrij is van wat anderen van je verwachten of wat jij denkt dat zij verwachten. Het is essentieel te beseffen dat de ander dat ook nodig heeft. Dat jullie beide twee subjecten zijn, twee mensen die los van elkaar met eigen gevoelens, gedachten en verlangens zijn. In het jezelf kunnen dragen, met je eigen gevoelens en gedachten kunnen zijn ook als ze voor ongemak zorgen, kun je ook de ander in zijn of haar ruimte laten. De ander in zijn ruimte laten is wat maakt dat je je niet schuldig hoeft te voelen. Dat je je niet bezwaard of egoïstisch hoeft te voelen. Je weet dat je ook zo vaak vanuit liefde en ontspanning ruimte en aandacht wilt geven aan de innerlijke processen van de ander. Als je als partners hier samen bedreven in wordt en er meer en meer momenten van intersubjectiviteit ontstaan, wordt jullie fundament steeds solider. Je begint dit te vertrouwen en hoeft niet meer halfslachtig via omwegen je behoeften te bevredigen, maar jullie kunnen beide op een directe en eerlijke manier jezelf inbrengen met je verlangens en wat je wil. Stoppen met automatisch reageren Veel mensen leven in een constante staat van reactie. Ze reageren automatisch op wat anderen zeggen of doen, zonder bewust te kiezen hoe ze willen reageren. Herken je dit? Je partner zegt iets en je hebt meteen wel een antwoord of schiet meteen in de verdediging. Wanneer deze automatische reacties niet meer zoveel plaatsvinden komt er meer vertraging en ruimte waar je kan ontdekken wat er tussen jullie gebeurt. Wat jij wil en wat de ander wil. Praktische stappen die bijdragen:
Deze vrijheid van reactiedwang is essentieel voor gezonde relaties. Als je niet langer gedreven wordt door angst, schuld of de behoefte om anderen te plezieren, kun je reageren vanuit keuze en authenticiteit. Dit leidt tot veel bevredigendere interacties voor iedereen. Hoe breng je dit in de praktijk? Al deze mooie theorie is alleen nuttig als je er iets mee kunt in je dagelijkse leven. Dus hoe doe je dat? Begin klein. Je hoeft niet je hele leven om te gooien. Het gaat om het ontwikkelen van meer bewustzijn voor hoe je in relaties bent. Bijvoorbeeld:
Ruimte binnen verbondenheid Uiteindelijk gaat het bij deze hele paradox om het ontdekken dat echte verbondenheid en authentiek zijn jezelf niet uitsluiten, maar elkaar juist versterken. Wanneer je ruimte maakt voor jezelf binnen je relaties, ontstaat er een rijkere vorm van intimiteit. Je hoeft niet langer bang te zijn dat je jezelf verliest, omdat je weet dat je altijd terug kunt naar je eigen innerlijke ruimte. En je hoeft niet bang te zijn voor verbinding, omdat je weet dat echte liefde vraagt om authenticiteit, niet om aanpassing. Dit schept ruimte voor een manier van leven waarin je je volledig kunt geven aan relaties vanuit een positie van overvloed in plaats van tekort. De reis naar authentieke verbondenheid is geen einddoel, maar een levenslange ontdekkingstocht. Het gaat om kleine stapjes: een beetje echter zijn vandaag dan gisteren, een beetje meer ruimte maken voor je eigen behoeften, een beetje meer vertrouwen dat je liefdewaardig bent zoals je bent. De paradox is dat hoe echter je wordt, hoe beter je relaties worden. Mensen voelen aan wanneer je authentiek bent, en dat nodigt hen uit om ook echter te zijn. Zo ontstaat echte intimiteit - niet door jezelf weg te cijferen, maar door jezelf volledig te laten zien. Je verdient relaties waarin je volledig jezelf kunt zijn. En de wereld verdient de unieke bijdrage die alleen jij kunt leveren wanneer je vanuit je authentieke zelf leeft.  "We willen graag weer terug naar hoe we ons voelden toen we net bij elkaar waren," is een veelgehoorde wens van stellen in mijn praktijk. Dit is niet zo gek. Aan het begin van een relatie komt er een stortvloed van neurotransmitters zoals dopamine en oxytocine vrij. Deze stoffen zorgen voor gevoelens van geluk, opwinding en verbondenheid. In de beginfase is er een zekere mate van onzekerheid over hoe de relatie zich zal ontwikkelen. Dit creëert spanning, nieuwsgierigheid en opwinding. Er is een gevoel van risico nemen en ondanks dat dat angst met zich meebrengt, doen we het wel. Wanneer je iemand voor het eerst ontmoet, is er een zekere vrijheid die je voelt om jezelf te zijn. Er is nog geen vastgestelde "rol" die je inneemt in de relatie. Je zoekt naar tekenen dat je partner jou leuk vindt, dat je goed bij elkaar past en dat de relatie potentieel heeft. Dit verlangen naar bevestiging maakt de interactie motiverend en spannend. Het menselijke brein is van nature nieuwsgierig en zoekt graag naar nieuwe informatie. In het begin van een relatie is deze informatie constant, en dit houdt je alert en betrokken. Doordat er in de beginfase een natuurlijke afstand is tussen partners, is er veel ruimte om persoonlijke verlangens (soms gekleurd met fantasie) en onverzadigde behoeften vanuit het vroegere contact met vader en moeder (je eerste hechtingsrelatie) op de ander te projecteren. Partners zien de positieve eigenschappen van hun partner sterker dan eventuele negatieve aspecten. Dit creëert een gevoel van bewondering en versterkt de aantrekkingskracht. Ongemerkt maken we van de ander de ideale partner (de ideale vader of moeder die we nooit hebben gehad). In elke relatie komt er na de verliefdheid een fase van teleurstelling en ontgoocheling. Naarmate mensen langer en nauwer samenwonen, worden hun oude hechtingspatronen en -angsten geactiveerd. Het is onvermijdelijk dat de ene partner niet is en doet zoals de andere dacht en hoopte. Op dat ogenblik komt de relatie in een andere fase en moeten partners een weg vinden om te leven met de realiteit dat hun partner niet altijd een antwoord biedt op hun diepste verlangens. Om die weg te vinden, is differentiatie nodig. Partners kunnen dikwijls voor elkaar een veilige haven zijn, maar ze kunnen er zeker niet op rekenen dat de ander altijd afgestemd en responsief is en zo steeds die veiligheid kan bieden. Te veel nadruk op het creëren van een permanente, veilige band laat te weinig ruimte voor het feit dat gezonde groei ook vaak destabiliserend is en dan angst en onveiligheid met zich meebrengt. Nadat partners zich een lange tijd van hun 'beste kant' hebben laten zien, zullen ze na verloop van tijd hun eigen gedachten, gevoelens en verlangens weer meer definiëren en manifesteren, ook al zijn die anders dan of zelfs bedreigend voor de wederzijdse beelden die ze van elkaar hebben. Dit creëert angst voor afwijzing, onoverbrugbare verschillen of niet te verzoenen belangen. Partners beschermen zich tegen deze angst door hun van vroeger uit aangeleerde beschermingsstrategieën in te zetten. Die leiden dan dikwijls tot ruzies of escalaties. Beschermingsstrategieën zijn gedragspatronen die zijn aangeleerd in het gezin met je ouders om het leven voor jezelf, je ouders, broers en zussen dragelijker te maken. Zo heb je misschien in het gezin van herkomst geleerd om frustratie of woede niet extern te uiten. In plaats van dit te uiten naar je vader of moeder, ging je frustratie naar binnen en beschermde je jezelf door uit contact te gaan met je ouder. Het kan zijn dat een partner dat onbewust opnieuw in de huidige relatie doet wanneer hij of zij gefrustreerd of angstig is. De relatie wordt dan de plek voor het 'gewenste' gedrag (zoals vroeger thuis aangeleerd) en de natuurlijke uitingen van frustratie, ontevredenheid, spanning voelen en helemaal jezelf kunnen worden, wordt dan onbewust gekoppeld aan buitenshuis. Een andere beschermingsstrategie van vroeger is bijvoorbeeld je eigen innerlijke behoefte niet op een directe manier te uiten, maar halfslachtig en indirect. Vaak gebeurt dit met veel woorden en/of een negatieve lading. In de huidige relatie kan dat bijvoorbeeld klinken als "Jij vraagt ook nooit naar hoe mijn dag was!" Terwijl misschien de gevoelde behoefte is dat ik me alleen voel en behoefte heb om me verbonden te voelen met de ander. Waar in de beginfase de verschillen en eigenheid van partners zorgden voor opwinding, motivatie en nieuwsgierigheid, er bereidwilligheid was om risico’s te nemen en trotseerden partners de angst voor afwijzing, zien we dat wanneer we langer gehecht zijn, we niet meer zo flexibel zijn om met de verschillen en behoeften van de ander om te gaan. We zijn te veel gaan geloven dat we nu echt een ideale partner (lees ideale ouder) hebben. Iemand die mij zo goed kent dat ik mijn behoefte niet eens meer hoef aan te geven! "Je weet nu toch wel dat ik het fijn vind om af en toe een knuffel te krijgen!" Escalaties zijn vaak een signaal dat de partners geen vertrouwen meer hebben dat ze verschillend mogen zijn en voor hun belangen en behoeften mogen opkomen. Ze zijn daarnaast vaak een signaal dat partners zichzelf daarin niet kunnen geruststellen en te veel op de ander leunen om die geruststelling te krijgen. Om niet in de escalaties terecht te komen, helpt het als partners met hun angst voor afwijzing leren omgaan en hun eigen emoties kunnen leren herkennen, uitdrukken en reguleren. Naarmate ze daar steeds beter in slagen en daardoor de verschillen tussen hen beiden niet meer uit de weg hoeven gaan, zal het vertrouwen groeien in zichzelf en in de relatie. Dan hoeven verschillen, moeilijkheden en ergernissen niet langer 'met de mantel der liefde' toegedekt te worden. Kunnen partners ervaren dat er ruimte is zichzelf te zijn. Zo kan intimiteit groeien en leren partners elkaar ook kennen en accepteren in hun kwetsbaarheid en schaduwkanten. Een gezonde partnerrelatie beweegt heen en weer tussen periodes van veiligheid en rust met elkaar, waarin de verschillen en conflicten die eigen zijn aan relaties, niet aan de orde zijn of nog vermeden kunnen worden. Soms gaat het wringen en ontstaan er te veel onaffe, onbesproken zaken tussen de partners. Dat vraagt dan (weer) om de moed om een risico aan te gaan en de angst te verdragen die een open en kwetsbare dialoog onherroepelijk met zich meebrengt. Therapie helpt bij het oefenen en ervaren dat zo’n kwetsbare dialoog (die voelt als een risico nemen) kan en lukt, en zo’n gesprek juist voor vertrouwen, veiligheid en nabijheid zorgt in de relatie. Therapie helpt met het loskomen van de overtuiging dat de partner eerst veiligheid moet bieden alvorens ik me kwetsbaar wil opstellen. Het kan fijn zijn de steun van de therapeut te voelen om hier de eerste stappen in te zetten en te ervaren dat een zekere mate van risico en angst ook inherent is aan een langdurige, duurzame liefdesrelatie. Dit proces kan ook duidelijk maken dat de verschillen tussen partners te groot of als onoverbrugbaar worden ervaren. Of dat partners een hele andere invulling willen geven aan hun leven. Therapie het kan dan mogelijk maken met meer antwoorden en rust uit elkaar te gaan. Hoe gek het misschien ook klinkt, te veel veiligheid en leunen op de partner zoals je graag had willen leunen op je ouders vroeger (of dat misschien gewend was) is vaak een reden dat relaties vastlopen. Dit omdat er geen ruimte is voor eigenheid en groei wat kan leiden tot een periode van destabilisatie. Het kan een gevoel van verstikking geven en sleur creëren. De in fusie geraakte partners raken vervreemd van zichzelf en elkaar. Ze groeien uit elkaar en hun seksuele relatie verliest aan passie. Omdat partners zichzelf niet kunnen reguleren en geruststellen, knalt het koppel uit elkaar door terugkerende escalaties. De relatie wordt als steeds onveiliger ervaren en partners hebben geen vertrouwen meer in elkaar of in zichzelf. Als zo’n stel uit elkaar gaat, is er veel kans dat ze dit patroon van vermijding en escalatie herhalen met een volgende partner.  Iedereen zal het eens zijn dat wanneer liefdesrelaties eindigen het heel normaal is dat je meestal door een tijd gaat van intense emoties, veel hartzeer, verdriet, verwarring en moeilijke momenten van opnieuw alleen zijn.
Deze blog gaat er over als je waarneemt bij jezelf dat je als het ware blijft hangen in waarom vragen, gevoelens van verwarring en onrust. Waarom sommige relaties niet lijken te eindigen, zelfs als ze dat fysiek wel doen, en hoe je deze dynamiek kunt herkennen en begrijpen. Liefdesrelaties zijn complex, en de emoties die we in ons hart dragen zijn niet altijd even helder. Wat gebeurt er wanneer de verbinding die we hebben met iemand niet helemaal gebaseerd is op wie zij werkelijk zijn, maar eerder op wat we op hen projecteren? Dit is een veel voorkomende dynamiek in veel relaties, en het proces van afsluiten van zo’n relatie kan bijzonder lastig zijn. De uitdaging is niet alleen om de relatie zelf af te sluiten, maar ook om de fantasieën en de onduidelijke beelden die tussen ‘ons’ in stonden los te laten. Wat Zijn Projecties in Relaties Projecties in relaties zijn momenten waarop we onze eigen verlangens, angsten, of onverwerkte gevoelens projecteren op de ander. We zien niet de persoon zoals die werkelijk is, maar we creëren een fantasie van wie we denken dat ze zijn of wie we zouden willen dat ze zijn. Dit kan gebeuren om verschillende redenen: een verlangen naar liefde, het zoeken naar een bepaalde mate van bevestiging, of het vermijden van de confrontatie met de realiteit en onze eigen kwetsbaarheden. Het is lastig om projecties op de ander geheel te vermijden, we doen dat heel vaak onbewust als we met de ander in contact zijn. De mate waarin we dat doen hangt samen met de mate waarin we een positief en geïntegreerd beeld hebben van ons zelf. Bij een geïntegreerd beeld van onszelf zullen we zowel onze eigen positieve kanten als negatieve kanten herkennen en deze accepteren. We staan daardoor onszelf ook toe zowel de positieve als negatieve kanten van de ander te zien. Wanneer we een positief geïntegreerd beeld van onszelf hebben, geeft ons dat interne stevigheid, hierdoor we kunnen omgaan met positieve en negatieve kanten de werkelijkheid waarin we leven, positieve en negatieve kanten van onszelf en de ander. Wanneer we vooral onze eigen negatieve kant zien, en het positieve niet in ons geïntegreerd is zullen het positieve vooral buiten onszelf zoeken. We hebben dan een grote behoefte om te zijn met iemand die ons tekort aan positiviteit als het ware opvult. We vormen dan een illusie dat wanneer deze geweldige persoon met ons tijd door brengt wij toch ook wel okay en positief eigenschappen zullen hebben. In zulke relaties gaan we vaak een diepe emotionele verbinding aan, maar deze is gebaseerd op een niet-reële weergave van de ander. In plaats van de persoon volledig te accepteren en te begrijpen voor wie ze zijn, idealiseren we hen of vervullen we onze eigen onvervulde behoeften via hen. Het resultaat is dat de relatie niet op een solide basis van wederzijds begrip staat, maar eerder op een wankele grond van onbewuste verlangens en misverstanden. Het Gevoel van Verwarring na het Einde Wanneer een relatie gebaseerd is op projecties, is het vaak moeilijk om volledig te begrijpen wat er is gebeurd als deze tot een einde komt. De verwarring ontstaat omdat de relatie nooit in zijn geheel echt was. Wat we dachten te hebben, was naast verbinding ook een constructie van onze eigen emoties en gedachten. We ervaren het einde van de relatie niet alleen als het verlies van een persoon, maar als het verlies van een fantasie, van een illusie. Je bent niet alleen het einde van de verbinding aan het verwerken, maar ook het einde van de projecties die je lens vertroebelden. Dit betekent dat het niet alleen gaat om het beëindigen van de relatie zelf, maar ook om het doorzien van de onbewuste projecties. Het is een enorm proces om deze illusies los te laten. Een van de belangrijkste redenen waarom sommige relaties nooit echte closure lijken te krijgen, is omdat sommige relaties nooit volledig helder waren vanaf het begin. Deze verwarring is wat vaak blijft hangen nadat de relatie voorbij is. Het is niet helemaal duidelijk wat we nu precies missen. Wanneer je nooit echt hebt gezien wie de ander was, kan het moeilijk zijn om het echte verlies te begrijpen. Was het verlies echt van de persoon, of was het het verlies van een idee of een droom die we op hen hadden geprojecteerd? Projecties Loslaten Vaak gaat de afsluiting niet zoals we die ons idealiter voorstellen. Hoe dan ook is het een proces van acceptatie en zelfbewustzijn. Het betekent niet alleen het accepteren van het einde van de relatie, maar het erkennen van de patronen die ervoor zorgden dat we niet de volledige realiteit konden zien. Dit proces is niet eenvoudig. Het vergt zelfreflectie, geduld en soms zelfs een zekere mate van pijn om de onware beelden die we van de ander hadden los te laten. Wanneer we dat doen, kunnen we uiteindelijk ruimte maken voor gezonde, realistische relaties die niet gebaseerd zijn op fantasieën, maar op werkelijke verbinding en wederzijds begrip.  Hoe Het Ontstaat en Waarom Veel Mensen Er Last Van Hebben
Heb je ooit het gevoel gehad dat je jezelf saboteert, net wanneer het goed begint te gaan? Of dat je innerlijke stem je steeds vertelt dat je niet goed genoeg bent, zelfs als anderen anders denken? Dit gevoel wordt vaak veroorzaakt door de "interne saboteur" – een destructieve innerlijke criticus die, hoewel bedoeld als een beschermingsmechanisme, meestal het tegenovergestelde effect heeft. In deze blog duiken we in de theorie van de interne saboteur, hoe deze zich ontwikkelt en waarom zoveel mensen er last van hebben. Wat is de interne saboteur? De interne saboteur is een psychologisch mechanisme dat vaak wordt gepresenteerd als een innerlijke stem die ons gedrag ondermijnt. Het klinkt misschien als een herkenbare ervaring: je hebt een kans om je dromen waar te maken, maar plotseling komen er gedachten op die zeggen: "Je bent niet goed genoeg", of "Dit zal toch niet lukken". Dit soort destructieve gedachten en gedragingen kan ertoe leiden dat je onbewust kansen afwijst, je niet volledig inzet, of zelfs relaties saboteert – alles uit angst voor falen, afwijzing of kwetsbaarheid. Hoe ontstaat de interne saboteur De interne saboteur komt voort uit de manier waarop we als kinderen omgaan met onze primaire hechtingsfiguren – meestal onze ouders of verzorgers. Wanneer deze relaties disfunctioneel zijn, bijvoorbeeld door verwaarlozing, emotionele onbeschikbaarheid of inconsistente zorg, kan het kind zich onveilig voelen en zich gaan beschermen tegen het intense gevoel van verlatenheid. Vroege hechtingsproblemen Wanneer een kind niet de nodige emotionele zorg en veiligheid krijgt van de verzorgers, kan dit leiden tot een gevoel van verlatenheid en onzekerheid. Deze hechtingsproblemen kunnen doorwerken in het latere leven van het kind, waarbij het kind onbewust zoekt naar manieren om zichzelf te beschermen tegen de pijn van afwijzing en verlatenheid. De interne saboteur als bescherming Om te vermijden dat we opnieuw het gevoel hebben afgewezen of verlaten te worden, kan een kind een innerlijke criticus ontwikkelen. Deze interne stem gaat ons waarschuwen voor pijn of mislukking, maar in plaats van ons daadwerkelijk te beschermen, ondermijnt het vaak onze zelfvertrouwen en moed. Het is als een overlevingsmechanisme, maar een die in plaats van ons te helpen, ons saboteert. Innerlijke conflicten en zelfverhouding De interne saboteur ontstaat uit een conflict tussen onze diepgewortelde wens om geliefd te worden en onze angst voor afwijzing. Als we bijvoorbeeld de indruk krijgen dat we niet genoeg zijn, of dat we niet voldoen aan de normen van anderen, zullen we onszelf gaan saboteren. Dit gebeurt vaak op een onbewust niveau, zodat we niet altijd doorhebben dat onze eigen gedachten ons tegenwerken. Waarom hebben veel mensen last van de interne saboteur? Veel mensen hebben op enig moment in hun leven te maken met een interne saboteur. Dit komt voornamelijk doordat onze hechtingservaringen in de kindertijd een grote invloed hebben op hoe we onszelf en onze relaties later in het leven ervaren. Mensen die in hun jeugd niet consistent liefde en bevestiging kregen, kunnen gevoeliger zijn voor de destructieve invloeden van de interne saboteur. Diepe gewortelde angst voor afwijzing De angst voor afwijzing is een van de grootste oorzaken van de interne saboteur. Deze angst ontstaat vaak uit de vroege jaren van ons leven, waarin we misschien niet de bevestiging kregen die we nodig hadden om een veilig zelfbeeld te ontwikkelen. Wanneer we bang zijn om afgewezen te worden, gaan we onbewust gedragingen ontwikkelen die ons “beschermen” tegen deze pijn, zoals het vermijden van situaties waarin we kwetsbaar zouden kunnen zijn. Perfectionisme en negatieve zelfbeelden De interne saboteur komt vaak in de vorm van perfectionisme, waarbij we het gevoel hebben dat we altijd meer moeten doen, beter moeten presteren, of onszelf altijd moeten verbeteren om geaccepteerd te worden. Deze perfectionistische neigingen kunnen voortkomen uit een negatieve zelfbeeld, dat vaak door vroegere ervaringen is geconditioneerd. Het gevoel niet goed genoeg te zijn, zelfs als anderen dit niet denken, houdt de interne saboteur levend. Herhaling van oude patronen We vallen vaak terug in de patronen die we in onze jeugd hebben ontwikkeld, omdat ze voor ons vertrouwd zijn. De saboteur komt niet altijd als een bewuste keuze, maar als een reactie op onbewuste triggers die herinneren aan oude, pijnlijke ervaringen. Hierdoor kunnen we onszelf blijven saboteren zonder het zelf te beseffen, vaak in situaties die op het eerste gezicht onschuldig lijken. Hoe herken je de invloed van de interne saboteur? De interne saboteur manifesteert zich vaak in onze gedachten en gedragingen, maar het kan moeilijk zijn om het te identificeren, vooral als het in de vorm van zelfkritiek komt. Hier zijn een paar manieren waarop de interne saboteur zich kan tonen: Ongepaste zelfkritiek Als je jezelf vaak bekritiseert en je jezelf niet goed genoeg vindt, is dat een duidelijke aanwijzing dat de interne saboteur aan het werk is. Deze stem zal je voortdurend herinneren aan je vermeende tekortkomingen, zelfs als er geen objectieve reden is om jezelf zo negatief te beoordelen. Perfectionisme Perfectionisme kan een manier zijn waarop de interne saboteur zich uitdrukt. Als je constant probeert om alles perfect te doen om goedkeuring te krijgen, kan dit een teken zijn dat je jezelf onder druk zet om te voldoen aan onrealistische normen – meestal als een manier om niet afgewezen te worden. Faalangst De angst om te falen kan zo sterk zijn dat je bepaalde uitdagingen of kansen volledig vermijdt. Dit kan voortkomen uit de gedachte dat falen betekent dat je niet goed genoeg bent of dat je opnieuw in de steek gelaten zult worden. Zelf-sabotage Soms gaan we, zelfs wanneer we goede vooruitzichten hebben, onbewust terug naar oude destructieve patronen. Dit kan variëren van het uitstellen van belangrijke taken tot het beëindigen van relaties op het moment dat ze potentieel geluk kunnen bieden. Verlatingsangst of afstand nemen Een andere manier waarop de interne saboteur zich kan manifesteren, is door verlatingsangst of juist het neigen naar afstandelijkheid in relaties. Als je diep van binnen gelooft dat mensen je niet waarderen of je in de steek zullen laten, kan je onbewust relaties saboteren door te voorkomen dat je jezelf volledig openstelt.  Het Belang van Zelfzorg in Relaties: Waarom Je Jezelf Niet Moet Wegcijferen
Wanneer we iemand leuk vinden, is het vaak onze eerste reflex om alles wat we hebben in de relatie te steken. We geven energie, aandacht en liefde om de ander gelukkig te maken. In het begin voelt dit fantastisch; het zien van de glimlach van de ander, het gevoel dat wij de reden zijn waarom diegene zich veilig en gewaardeerd voelt, kan ons een diep gevoel van voldoening geven. We denken dat dit de ultieme manier is om liefde te tonen. Maar na verloop van tijd kan er iets wringen. En het probleem ligt vaak niet bij de ander, maar bij onszelf. We geven te veel van onszelf weg, zonder te beseffen dat we onze eigen grenzen en behoeften opzij zetten. Het gevolg is dat we onszelf verliezen in de relatie. Dit is een valkuil die veel mensen kennen. De Gevaarlijke Val van Zelfopoffering In veel van mijn vroegere relaties was ik volledig gefocust op de behoeften van de ander. Wat wilde diegene? Hoe kon ik ervoor zorgen dat hij of zij gelukkig was? Hoe paste ik in zijn of haar leven? Terwijl ik mijn aandacht volledig op de ander richtte, vergat ik steeds meer wie ikzelf was. Mijn eigen verlangens, grenzen en behoeften stonden steeds verder op de achtergrond. Deze dynamiek is vaak geworteld in de manier waarop we liefde en relaties hebben geleerd van onze ouders en de omgeving waarin we opgroeiden. Misschien heb je in je jeugd meegemaakt dat liefde gelijkstond aan opoffering. Je hebt geleerd dat een goede partner of een goed familielid zijn betekent dat je altijd klaarstaat voor de ander, je eigen verlangens opzij zet en jezelf aanpast aan de behoeften van anderen. Het idee van zelfopoffering kan zelfs onbewust zijn gevoed door de hoop dat als je maar genoeg van jezelf weggeeft, er uiteindelijk iets voor jou terug zal komen. Dit idee van liefde kan ons in de val lokken. Het kan ons doen denken dat we alleen dan goed genoeg zijn in de ogen van anderen. Maar in werkelijkheid wordt liefde niet sterker door jezelf weg te cijferen; het wordt sterker door wederzijds respect en de ruimte om beide partners te laten groeien en zichzelf te zijn. Het Besef: Liefde Moet Wederzijds Zijn Het heeft tijd gekost voordat ik bereid was om de waarheid onder ogen te zien: Ik was mijn eigen behoeften en verlangens helemaal uit het oog verloren. Maar de vraag die ik mezelf begon te stellen, veranderde alles. In plaats van te vragen wat ik voor de ander kon doen, begon ik mezelf af te vragen: “Wat wil *ik?” ,“Wat maakt mij gelukkig?”, “Wat ben ik bereid te geven, en wat niet?” Aanvankelijk voelde het vreemd, zelfs egoïstisch. Het voelde alsof ik mijn partner niet genoeg zou geven, of als ik mijn verplichtingen niet serieus genoeg nam. Maar al snel realiseerde ik me dat het niet egoïstisch is om voor jezelf te zorgen; het is menselijk. We kunnen pas echt liefde geven als we ook in staat zijn om van onszelf te houden en voor onszelf te zorgen. Kleine Stappen naar Zelfzorg De verandering die ik doormaakte was allesbehalve eenvoudig, maar het was de moeite waard. Ik begon met kleine stapjes. In plaats van mijn eigen gevoelens en grenzen te negeren, begon ik openlijk te communiceren wanneer iets me niet lekker zat. Ik maakte tijd voor de dingen die ik leuk vond – niet alleen de dingen die ik met mijn partner kon doen, maar ook de dingen die puur voor mijzelf waren. Ik herinnerde mezelf eraan dat “nee” zeggen niet betekent dat ik minder zorgzaam ben. Sterker nog, het maakt me juist eerlijker. Mijn “nee” betekent dat ik respect heb voor mijn eigen grenzen en dat ik mezelf serieus neem. Door “nee” te zeggen wanneer dat nodig is, geef ik mezelf ruimte om op te laden, zodat ik er voor de ander kan zijn zonder mezelf te verliezen. In het begin voelde het ongemakkelijk, maar naarmate ik vaker nee zei en mijn grenzen aangaf, merkte ik dat mijn relatie er alleen maar sterker door werd. Mijn partner begon de echte versie van mij te zien, niet de versie die zich altijd aanpaste en zichzelf wegcijferde om de ander gelukkig te maken. Dit versterkte niet alleen mijn eigen gevoel van eigenwaarde, maar het versterkte ook de band tussen ons. Wat Gebeurt Er Als Je Grenzen Respecteert? Wat ik al snel ontdekte, was dat het stellen van duidelijke grenzen en het respecteren van mijn eigen behoeften mijn relatie niet ondermijnde, maar juist versterkte. Het gaf mijn partner de ruimte om zichzelf te zijn, zonder de constante druk om me gelukkig te maken. Het creëerde een omgeving van wederzijds respect, waar we allebei de vrijheid hadden om volledig te zijn wie we zijn, zonder ons te hoeven aanpassen of onszelf te verliezen. Veel mensen vinden het aantrekkelijk wanneer hun partner in staat is om voor zichzelf te kiezen, zonder dat dit als egoïsme wordt gezien. Het vermogen om “nee” te zeggen, duidelijke grenzen te stellen en te weten wat je wilt zijn allemaal tekenen van emotionele volwassenheid en zelfvertrouwen. Deze eigenschappen geven niet alleen een gevoel van zekerheid in de relatie, maar ze dragen ook bij aan een gezonde dynamiek waarin beide partners hun eigen ruimte en autonomie behouden. Zelfzorg in een relatie betekent niet dat je minder om de ander geeft; het betekent juist dat je meer om de ander geeft. Je kunt pas echt een liefdevolle partner zijn als je jezelf ook volledig kunt zijn. Wanneer je jezelf op de eerste plaats zet, geef je niet een halflege versie van jezelf, maar een volledig versie die in staat is om te geven, te ontvangen en te groeien binnen de relatie. Zelfzorg Is Essentieel Voor Een Gezonde Relatie In een gezonde relatie is er ruimte voor beide partners om volledig en vrij te bestaan, zonder zich te hoeven aanpassen of zich weg te cijferen. Dit betekent dat je niet altijd ‘ja’ moet zeggen wanneer je ‘nee’ voelt. Het betekent dat je jouw grenzen en verlangens serieus neemt en communiceert met je partner. En ja, dat betekent dat je soms egoïstisch moet zijn in de ogen van anderen, maar je hebt het recht om voor jezelf te kiezen. Het stellen van grenzen en het communiceren van je behoeften is essentieel voor het opbouwen van een gezonde relatie. Het creëert niet alleen ruimte voor zelfzorg, maar het zorgt ook voor een dieper niveau van verbinding en vertrouwen tussen jou en je partner. Het laat zien dat je in staat bent om verantwoordelijkheid te nemen voor je eigen geluk en dat je weet wat je waard bent. Het Proces van Zelfzorg en Groei Zelfzorg in een relatie is geen eindpunt, maar een continu proces. Het is een dagelijkse oefening in het stellen van grenzen, het luisteren naar jezelf en het maken van keuzes die in lijn zijn met je eigen waarden en verlangens. Het is een reis van zelfontdekking en persoonlijke groei, waarin je leert om jezelf weer op de kaart te zetten zonder jezelf te verliezen. Misschien herken je jezelf in dit verhaal. Misschien voel je ook dat je te veel van jezelf hebt weggegeven in relaties, in de hoop dat dit je geliefd zou maken. Het is tijd om dat patroon te doorbreken. Jouw verlangens, grenzen en geluk zijn net zo belangrijk als die van je partner. Jij verdient het om een liefdevolle, zorgzame partner te zijn die ook voor zichzelf zorgt. Conclusie: Geef Jezelf Ruimte om Te Groeien Als je eenmaal begint met het stellen van gezonde grenzen, merk je al snel dat je relatie sterker wordt. Je partner zal je waarderen om wie je werkelijk bent, niet om een versie van jezelf die zichzelf opoffert. Het is niet makkelijk, maar het is de moeite waard. Het is tijd om te leren dat je niet hoeft te vervagen om geliefd te worden. Sterker nog, door jezelf te zijn en voor jezelf te zorgen, geef je niet alleen meer liefde aan de ander, maar ook aan jezelf.  De kracht van zelfregulatie in trauma-therapie
Als ik werk met cliënten die trauma hebben ervaren, weet ik dat het niet alleen belangrijk is om naar de diepere oorzaken van hun trauma te kijken, maar ook om te zorgen voor een veilige ruimte waarin ze zich gecontroleerd en ondersteund voelen. Het vermogen om emoties te reguleren speelt hierbij een cruciale rol. In mijn trauma-therapieën leer ik mijn cliënten niet alleen hoe ze pijnlijke herinneringen kunnen verwerken, maar ook hoe ze de "remmen" kunnen gebruiken om angstige en opwindende emoties in toom te houden, voordat ze zich overgeven aan de pijn van die herinneringen. De valkuil van overprikkeling in trauma-therapie Een van de grootste valkuilen in trauma-therapie is het verkennen van traumatische herinneringen zonder eerst voldoende aandacht te geven aan de emotionele regulatie van de cliënt. Wanneer iemand zich te snel in zijn of haar pijnlijke herinneringen stort zonder de juiste controle over hun emoties, kan dit het therapeutische proces verstoren. In plaats van heling kan dit leiden tot meer angst, paniek, of zelfs een verslechtering van de toestand van de cliënt. Uit mijn eigen ervaring en uit wetenschappelijke literatuur blijkt dat het proces van trauma-therapie niet alleen gaat over het ophalen van pijnlijke herinneringen, maar vooral over het leren beheersen van de emoties die erbij komen kijken. Dit is de basis voor de therapie die ik bied: eerst leren "remmen", en pas daarna versnellen. Wat bedoelen we met "de remmen leren gebruiken"? Wanneer ik met een cliënt werk, gebruik ik vaak de metafoor van "remmen leren gebruiken" om aan te geven hoe belangrijk het is om controle te hebben over je emoties. Je kunt het vergelijken met autorijden: voordat je snelheid maakt, moet je eerst leren hoe je kunt vertragen of stoppen. Hetzelfde geldt voor trauma-therapie. Voordat we beginnen met het oprakelen van traumatische herinneringen, is het cruciaal dat mijn cliënten leren hoe ze hun lichaam en emoties kunnen kalmeren. Dit geeft hen de mogelijkheid om de intense "golf van angst" die vaak gepaard gaat met traumatische herinneringen, te beheersen. Het doel is altijd om mijn cliënten de controle over hun reacties terug te geven. Pas wanneer ze in staat zijn om hun emoties te reguleren, kunnen ze de diepte van hun trauma onderzoeken zonder dat ze overweldigd raken. Dit zorgt ervoor dat ze het proces in hun eigen tempo kunnen volgen. De wetenschap achter trauma en de hersenen Het begrijpen van de neurofysiologie van trauma helpt mij om te begrijpen waarom deze "remmen" zo belangrijk zijn in mijn werk. Wanneer een cliënt traumatische herinneringen herbeleeft, wordt het autonome zenuwstelsel geactiveerd, wat resulteert in de bekende "vecht-, vlucht- of bevriesreactie". Het limbisch systeem, dat verantwoordelijk is voor het verwerken van emoties, raakt overprikkeld, terwijl het deel van de hersenen dat betrokken is bij rationeel denken (de hersenschors), tijdelijk minder actief kan zijn. De hippocampus, die normaal gesproken helpt om herinneringen te verwerken en van elkaar te onderscheiden, is bijzonder gevoelig voor stresshormonen die vrijkomen bij trauma. Wanneer deze hormonen te hoog zijn, kan de hippocampus moeite hebben om de traumatische herinneringen van de realiteit te onderscheiden, wat leidt tot flashbacks of paniekaanvallen. Daarom is het van groot belang dat mijn cliënten eerst hun stressniveaus onder controle krijgen, voordat we de traumatische herinneringen gaan behandelen. Hoe het er in de praktijk uitziet Een voorbeeld uit mijn eigen praktijk maakt dit proces duidelijk. Ik werkte met een cliënte die als kind fysiek werd geconfronteerd met agressie van haar moeder. Elke keer als ze haar moeder tegenkwam, raakte ze onmiddellijk in een overprikkelde toestand, met lichamelijke symptomen zoals trillingen, een versnelde hartslag en een gevoel van paniek. In plaats van meteen te beginnen met het bespreken van haar pijnlijke herinneringen, besloot ik eerst met haar te werken aan het kalmeren van haar lichaam. Ik vroeg haar om simpelweg te erkennen wat ze op dat moment voelde en haar aandacht te richten op de fysieke sensaties in haar lichaam. Door haar te helpen haar eigen reacties beter te begrijpen en haar technieken aan te bieden om de spanning in haar lichaam te verlichten – zoals het vertragen van haar ademhaling – stelde ik haar in staat om weer controle te krijgen. Dit gaf haar brein, en met name haar hippocampus, de ruimte om rationeel na te denken, in plaats van direct in de overlevingsmodus te schieten. Het resultaat was dat ze meer controle had over haar emoties en beter in staat was om haar gevoelens te begrijpen en aan te pakken. Het belang van veiligheid en zelfregulatie in trauma-therapie Mijn belangrijkste doel in trauma-therapie is om mijn cliënten te helpen zich veilig te voelen in het moment. Dit begint altijd met het ontwikkelen van het vermogen om kalm te blijven, te vertragen en de "remmen" in te schakelen wanneer de emoties of herinneringen te overweldigend worden. Het idee is niet om de traumatische herinneringen te vermijden, maar om ze pas aan te pakken wanneer de cliënt het gevoel heeft dat hij of zij de controle heeft over de situatie. Zelfregulatie is de sleutel tot het versterken van de veerkracht van mijn cliënten. Het stelt hen in staat om het verleden te confronteren zonder volledig overmand te worden door de intensiteit van hun emoties. Het helpt hen om het trauma te begrijpen en ermee om te gaan op een manier die helend is. Het pad naar herstel: leren "remmen" voordat je versnelt Trauma-therapie is een proces van zorgvuldige begeleiding. In mijn werk begin ik altijd met het versterken van de zelfbeheersing en het ontwikkelen van technieken waarmee cliënten hun emoties kunnen kalmeren. Pas wanneer deze basis is gelegd, kunnen we samen dieper ingaan op de traumatische herinneringen, op een manier die veilig en beheersbaar is voor de cliënt. Het leren van "remmen" voordat we versnellen zorgt ervoor dat de cliënt de controle behoudt over zijn of haar reacties en emoties. Dit geeft ruimte om het herstelproces in je eigen tempo te volgen, zonder dat je het risico loopt je overmand te voelen door de intensiteit van wat je vroeger hebt ervaren.  In de vele jaren die ik werk met verschillende mensen, is me duidelijk geworden dat wat echt heelt, de relatie is. Als mensen hebben we in onze vroege jaren, vaak binnen onze hechtingsrelaties, verschillende kwetsuren opgelopen. Deze vroege ervaringen kunnen diepe sporen achterlaten, die ons gedrag, onze emoties en onze manier van relaties aangaan beïnvloeden. Het herstel van deze kwetsuren gebeurt echter niet in isolatie, maar vaak in het contact met anderen. We hebben dan ook relaties nodig – zowel in therapie als daarbuiten – om nieuwe, gezonde ervaringen op te doen die ons helpen te helen.
Wat ik in mijn werk als therapeut vaak ervaar, is dat de therapeutische relatie zelf, het 'relationale' tussen cliënt en therapeut, het krachtigste instrument is voor heling. In het hier en nu, in het gesprek en de interactie die tussen ons plaatsvindt, kunnen we samen bij de 'verste vis'. Ik heb ervaren dat de dynamiek tussen mijzelf en de cliënt kan fungeren als een spiegel die ons in staat stelt om oude patronen te zien, ze te doorvoelen en op een nieuwe manier te ervaren. Als therapeut werk ik dan ook graag vanuit het hier en nu. Het is een plek waar we samen het contact aangaan, waar we nieuwsgierig kunnen zijn naar wat er in het moment gebeurt tussen ons. Het vraagt een openheid en aanwezigheid, waarin ik niet alleen luister naar de inhoud van het verhaal, maar ook naar de onderliggende gevoelens, lichamelijke sensaties en onbewuste reacties die voelbaar en waarneembaar worden als we er aandacht naartoe brengen. Vanzelfsprekend hebben we ook aandacht voor het verleden, het gezin van herkomst, gebeurtenissen die zich in de afgelopen maand hebben voorgedaan of ervaringen die je hebt gehad buiten de praktijk. Dat is absoluut van grote waarde om het geheel van wie je bent te begrijpen. Maar de 'verste vis' , ligt in wat er gebeurt tussen jou en mij in het gesprek dat we hebben. Het is om deze reden dat ik naast het werken met individuen me meer en meer ben gaan specialiseren in het werken met stellen (relatietherapie)en groepen (procesgroep). Hier komt de interpersoonlijke en intrapersoonlijke dynamiek meteen tot leven in de ruimte. In deze context is het vaak direct zichtbaar en voelbaar wat er tussen de mensen gebeurt. Het is een krachtig moment waarin de patronen, de onbewuste reacties en de emoties van de deelnemers in het 'nu' aanwezig zijn. Door hier subtiel een vergrootglas op te leggen, kunnen groepsdeelnemers en stellen in het moment zien wat ze onbewust in de interactie aan het doen zijn. Dit maakt de processen in de groep of relatie niet alleen inzichtelijker, maar biedt ook een directer pad naar begrip en verandering. De 'verste vis' wordt zo tastbaar en gemakkelijker te begrijpen, omdat we de dynamiek van het moment zelf kunnen ervaren, zonder tussenkomst van interpretatie op afstand. De interactie tussen is een unieke kans om te leren over jezelf en de ander. De dynamiek die hier ontstaat, biedt vaak een spiegel die zowel verhelderend als confronterend kan zijn. Door deze interacties niet alleen verbaal te onderzoeken, maar ook non-verbaal en in het moment te ervaren, kunnen we patronen doorbreken die anders moeilijk zichtbaar zouden zijn. Het is vaak juist in de onmiddellijke ervaring van het contact dat er ruimte ontstaat voor groei en verandering, doordat mensen zien wat ze onbewust meenemen in hun relaties en hoe dat hen of de ander beïnvloedt. Therapie is dan geen statisch proces van het aanleren van nieuwe vaardigheden, maar een dynamisch proces waarin de relatie zelf de kracht heeft om te helen. Het is de ruimte waarin zowel de cliënt als ik als therapeut samen een avontuur aangaan: het avontuur van het ontrafelen van oude verhalen en het ontdekken van nieuwe mogelijkheden voor verbondenheid en zelfbegrip. Het is een proces waarin we niet alleen praten over de toekomst of het verleden, maar waar we samen in het hier en nu leren wat het betekent om werkelijk te verbinden, te voelen, en te groeien. |
|
Kamer van koophandel 96925949 BTW nummer: NL102951974B01 In het contact met mijn cliënten gelden de bepalingen, beroepscode, klachtenregeling en tuchtregeling van de VBAG, de RBCZ en de TCZ. PraktijkMarit is geregistreerd bij de beroepsvereniging VBAG en RBZC 
|
Privacy
PraktijkMarit gaat zorgvuldig om met persoongegevens. Deze worden verwerkt conform de AVG wetgeving. Persoonsgegevens zoals bijvoorbeeld naam, adres, e-mailadres die via het contact formulier worden gekregen worden niet verzameld en alleen gezien door PraktijkMarit en gebruikt en verwerkt volgens de AVG wetgeving. De cookies die de website verzameld zijn de strikt noodzakelijke cookies die ervoor zorgen dat de website vlot geladen wordt en makkelijk gevonden op het internet. In het behandelingsplan worden medische gegevens opgenomen. Deze worden volgens de privacywet verwerkt en zijn alleenei uitsluitend ter inzage voor de client zelf en PraktijkMarit. |
Website gemaakt door MAPA WEBDESIGN 2014 all rights reserved