Luisteren is ruimte maken

Deze kerstvakantie nemen we de trein naar Amsterdam. Het is druk en mensen zijn uitgelaten. Ik vraag me af of dat te maken heeft met het vakantie gevoel en of de andere mensen net als wij op weg zijn naar een leuke activiteit of ‘place to be.’ Ik vind het prettig en het sluit naadloos aan bij mijn eigen gevoel.


Als snel gaat mijn aandacht naar de verhalen van de mede passagiers. Tussen alle feestverslagen en uitbundigheid zitten ook andere gesprekken. Meer ingetogen maar toch ook niet geheel privé. Ik verwonder me over het volume waar mensen mee praten, dat iedereen mee kan luisteren lijkt voor velen geen probleem te zijn. 


Het stoort me niet, in tegendeel, ik vind verhalen en interacties juist fascinerend en een plezierige manier van onder de mensen te zijn. Ik volg een gesprek van twee mannen. “Ik wil het nog even aankijken op mijn werk, niet alle dagen zijn vervelend en ik heb leuke collega’s”. “Je wilt er nog energie in steken?” zegt de ander.  “Ja, ik ben nog niet klaar voor een andere baan”. “Ik zou er geen energie meer in steken, als ik jou was,  je bent al zo lang niet happy op je werk”. Je vind op een andere plek ook wel weer leuke collega’s”.
Het is even stil, maat ik voel dat het gesprek nog niet afgelopen is.  “Ik heb nu gewoon niet de energie om me te bewijzen op een andere plek”. “Okay, snap ik, maar ik kreeg juist heel veel energie toen ik van baan veranderde, dat kan ook weet je”. “Hm, ja heh..” De man knikt bevestigend,maar zijn lichaamstaal lijkt iets anders te willen zeggen en het blijft stil.


Het complete verhaal zal ik niet horen, het gesprek gaat na een tijdje over op een ander onderwerp. Jammer denk ik, niet voor het verhaal maar vooral voor de ervaring van de man die een poging deed zijn verhaal te vertellen.


Het is belangrijk mensen te ontmoeten waar zij zijn, niet waar wij willen dat ze zijn. Er is een neiging, in velen van ons, om de ervaringen van mensen een ander karakter te geven. Juist wanneer mensen zelf erkennen even moeilijk te zitten, voelen wij een druk om deze energie te veranderen. Jij vertelt dat je je niet zo goed voelt, zij vertellen je alle redenen waarom je je juist goed zou moeten voelen. Jij vertelt hen dat je voelt dat je in moeilijke omstandigheden verkeert, zij vertellen jou wat zij denken dat je zou moeten doen om dingen gemakkelijker te laten gaan. Jij vertelt ze dat je een plan hebt om iets te gaan doen, zij bieden jou een ander plan aan.


Er zit zeker waarde in het meedenken met iemand en het aanbieden van advies vooral als er om gevraagd wordt. Wat zou jij doen? Hoe denk jij hierover? Heb jij dit weleens meegemaakt? Maar in de meeste gevallen maken onze  ongevraagde adviezen het alleen maar erger. We willen de ander helpen, maar we geven de ander iets anders, iets extra’s om zich over te buigen. De verschuiving in energie wordt misschien niet bewust begrepen, maar wel gevoeld. Als je niet erkend wordt in je beleving of ervaring is het niet zo gek te denken: Oh, ik mag me niet zo voelen. Dat was dus geen goed plan van mij. Wat ik nu voel is niet normaal, het zal wel aan mij liggen. 


Wanneer we kunnen luisteren naar de beleving en ervaring van een ander en ons daarbij aansluiten, ontstaat er een ruimte waarin de ander mag zijn zo als hij of zij op dat moment is. Een simpele bevestiging lucht al op. “Ik hoor dat je er over na hebt gedacht”, “Ik zie dat je het geen gemakkelijke beslissing vindt” Je maakt ruimte voor de ander om nog meer te vertellen.  Het is vaak verhelderend om je eigen gedachten en gevoelens hardop uit te spreken en jezelf iets te horen te zeggen. En als de ander deze gedachten en gevoelens accepteert dan kan ik ze zelf ook beter accepteren. Alleen al door acceptatie op deze manier kan er zoveel verschuiven in hoe we ons voelen. 


Het is veel aannemelijker dat we een stap vooruit kunnen maken als iemand zijn respons fine-tuned met waar wij zijn op dat moment, zonder ook maar moeite te doen om iets anders te willen uitdrukken. We hoeven namelijk niet gered te worden, we vallen niet zo maar uit elkaar. Wat we willen is gezien en gehoord worden, het gevoel dat iemand naar ons toedraait en naast ons komt te staan, en ons gevoel, beleving en ervaring bevestigt. Dat is heeling, precies dan in dat moment; ik hoor je, ik zie je, ik respecteer jouw keuzes… Deze ontmoetingen gaan veel verder dan reageren omdat het jouw beurt is om iets te zeggen, dit is diep luisteren, en soms hoef je niets te zeggen maar is je aanwezigheid, een instemmend knikje, het naast iemand gaan staan en samen zijn al voldoende. 


Ik zie de mannen praten, maar ik luister niet meer. Ze hebben een veiliger onderwerp gevonden en ik vraag me af of deze man zijn verhaal nog eens af kan maken…