Relatie Blogs

Meer over relatiethema's

Hieronder een aantal blogs die ik de afgelopen jaren heb geschreven met relatie gerelateerde onderwerpen.

Relaties zijn groeimachines

"We willen graag weer terug naar hoe we ons voelden toen we net bij elkaar waren," is een veelgehoorde wens van stellen in mijn praktijk. Dit is niet zo gek. Aan het begin van een relatie komt er een stortvloed van neurotransmitters zoals dopamine en oxytocine vrij. Deze stoffen zorgen voor gevoelens van geluk, opwinding en verbondenheid. In de beginfase is er een zekere mate van onzekerheid over hoe de relatie zich zal ontwikkelen. Dit creëert spanning, nieuwsgierigheid en opwinding. Er is een gevoel van risico nemen en ondanks dat dat angst met zich meebrengt, doen we het wel.

Wanneer je iemand voor het eerst ontmoet, is er een zekere vrijheid die je voelt om jezelf te zijn. Er is nog geen vastgestelde "rol" die je inneemt in de relatie. Je zoekt naar tekenen dat je partner jou leuk vindt, dat je goed bij elkaar past en dat de relatie potentieel heeft. Dit verlangen naar bevestiging maakt de interactie motiverend en spannend. Het menselijke brein is van nature nieuwsgierig en zoekt graag naar nieuwe informatie. In het begin van een relatie is deze informatie constant, en dit houdt je alert en betrokken.

Doordat er in de beginfase een natuurlijke afstand is tussen partners, is er veel ruimte om persoonlijke verlangens (soms gekleurd met fantasie) en onverzadigde behoeften vanuit het vroegere contact met vader en moeder (je eerste hechtingsrelatie) op de ander te projecteren. Partners zien de positieve eigenschappen van hun partner sterker dan eventuele negatieve aspecten. Dit creëert een gevoel van bewondering en versterkt de aantrekkingskracht. Ongemerkt maken we van de ander de ideale partner (de ideale vader of moeder die we nooit hebben gehad).

In elke relatie komt er na de verliefdheid een fase van teleurstelling en ontgoocheling. Naarmate mensen langer en nauwer samenwonen, worden hun oude hechtingspatronen en -angsten geactiveerd. Het is onvermijdelijk dat de ene partner niet is en doet zoals de andere dacht en hoopte. Op dat ogenblik komt de relatie in een andere fase en moeten partners een weg vinden om te leven met de realiteit dat hun partner niet altijd een antwoord biedt op hun diepste verlangens. Om die weg te vinden, is differentiatie nodig. Partners kunnen dikwijls voor elkaar een veilige haven zijn, maar ze kunnen er zeker niet op rekenen dat de ander altijd afgestemd en responsief is en zo steeds die veiligheid kan bieden. Te veel nadruk op het creëren van een permanente, veilige band laat te weinig ruimte voor het feit dat gezonde groei ook vaak destabiliserend is en dan angst en onveiligheid met zich meebrengt.

Nadat partners zich een lange tijd van hun 'beste kant' hebben laten zien, zullen ze na verloop van tijd hun eigen gedachten, gevoelens en verlangens weer meer definiëren en manifesteren, ook al zijn die anders dan of zelfs bedreigend voor de wederzijdse beelden die ze van elkaar hebben. Dit creëert angst voor afwijzing, onoverbrugbare verschillen of niet te verzoenen belangen. Partners beschermen zich tegen deze angst door hun van vroeger uit aangeleerde beschermingsstrategieën in te zetten. Die leiden dan dikwijls tot ruzies of escalaties.

Beschermingsstrategieën zijn gedragspatronen die zijn aangeleerd in het gezin met je ouders om het leven voor jezelf, je ouders, broers en zussen dragelijker te maken. Zo heb je misschien in het gezin van herkomst geleerd om frustratie of woede niet extern te uiten. In plaats van dit te uiten naar je vader of moeder, ging je frustratie naar binnen en beschermde je jezelf door uit contact te gaan met je ouder. Het kan zijn dat een partner dat onbewust opnieuw in de huidige relatie doet wanneer hij of zij gefrustreerd of angstig is. De relatie wordt dan de plek voor het 'gewenste' gedrag (zoals vroeger thuis aangeleerd) en de natuurlijke uitingen van frustratie, ontevredenheid, spanning voelen en helemaal jezelf kunnen worden, wordt dan onbewust gekoppeld aan buitenshuis.
Een andere beschermingsstrategie van vroeger is bijvoorbeeld je eigen innerlijke behoefte niet op een directe manier te uiten, maar halfslachtig en indirect. Vaak gebeurt dit met veel woorden en/of een negatieve lading. In de huidige relatie kan dat bijvoorbeeld klinken als "Jij vraagt ook nooit naar hoe mijn dag was!" Terwijl misschien de gevoelde behoefte is dat ik me alleen voel en behoefte heb om me verbonden te voelen met de ander.

Waar in de beginfase de verschillen en eigenheid van partners zorgden voor opwinding, motivatie en nieuwsgierigheid, er bereidwilligheid was om risico’s te nemen en trotseerden partners de angst voor afwijzing, zien we dat wanneer we langer gehecht zijn, we niet meer zo flexibel zijn om met de verschillen en behoeften van de ander om te gaan. We zijn te veel gaan geloven dat we nu echt een ideale partner (lees ideale ouder) hebben. Iemand die mij zo goed kent dat ik mijn behoefte niet eens meer hoef aan te geven! "Je weet nu toch wel dat ik het fijn vind om af en toe een knuffel te krijgen!"

Escalaties zijn vaak een signaal dat de partners geen vertrouwen meer hebben dat ze verschillend mogen zijn en voor hun belangen en behoeften mogen opkomen. Ze zijn daarnaast vaak een signaal dat partners zichzelf daarin niet kunnen geruststellen en te veel op de ander leunen om die geruststelling te krijgen. Om niet in de escalaties terecht te komen, helpt het als partners met hun angst voor afwijzing leren omgaan en hun eigen emoties kunnen leren herkennen, uitdrukken en reguleren.

Naarmate ze daar steeds beter in slagen en daardoor de verschillen tussen hen beiden niet meer uit de weg hoeven gaan, zal het vertrouwen groeien in zichzelf en in de relatie. Dan hoeven verschillen, moeilijkheden en ergernissen niet langer 'met de mantel der liefde' toegedekt te worden. Kunnen partners ervaren dat er ruimte is zichzelf te zijn. Zo kan intimiteit groeien en leren partners elkaar ook kennen en accepteren in hun kwetsbaarheid en schaduwkanten.

Een gezonde partnerrelatie beweegt heen en weer tussen periodes van veiligheid en rust met elkaar, waarin de verschillen en conflicten die eigen zijn aan relaties, niet aan de orde zijn of nog vermeden kunnen worden. Soms gaat het wringen en ontstaan er te veel onaffe, onbesproken zaken tussen de partners. Dat vraagt dan (weer) om de moed om een risico aan te gaan en de angst te verdragen die een open en kwetsbare dialoog onherroepelijk met zich meebrengt.

Therapie helpt bij het oefenen en ervaren dat zo’n kwetsbare dialoog (die voelt als een risico nemen) kan en lukt, en zo’n gesprek juist voor vertrouwen, veiligheid en nabijheid zorgt in de relatie. Therapie helpt met het loskomen van de overtuiging dat de partner eerst veiligheid moet bieden alvorens ik me kwetsbaar wil opstellen. Het kan fijn zijn de steun van de therapeut te voelen om hier de eerste stappen in te zetten en te ervaren dat een zekere mate van risico en angst ook inherent is aan een langdurige, duurzame liefdesrelatie.

Dit proces kan ook duidelijk maken dat de verschillen tussen partners te groot of als onoverbrugbaar worden ervaren. Of dat partners een hele andere invulling willen geven aan hun leven. Therapie het kan dan mogelijk maken met meer antwoorden en rust uit elkaar te gaan.

Hoe gek het misschien ook klinkt, te veel veiligheid en leunen op de partner zoals je graag had willen leunen op je ouders vroeger (of dat misschien gewend was) is vaak een reden dat relaties vastlopen. Dit omdat er geen ruimte is voor eigenheid en groei wat kan leiden tot een periode van destabilisatie. Het kan een gevoel van verstikking geven en sleur creëren. De in fusie geraakte partners raken vervreemd van zichzelf en elkaar. Ze groeien uit elkaar en hun seksuele relatie verliest aan passie. Omdat partners zichzelf niet kunnen reguleren en geruststellen, knalt het koppel uit elkaar door terugkerende escalaties. De relatie wordt als steeds onveiliger ervaren en partners hebben geen vertrouwen meer in elkaar of in zichzelf. Als zo’n stel uit elkaar gaat, is er veel kans dat ze dit patroon van vermijding en escalatie herhalen met een volgende partner.

Wijsheid uit Alice in Wonderland

"Heb je mij lief?" vroeg Alice.
"Nee, ik hou niet van je!" antwoordde de Witte Konijn.
Alice fronste en vouwde haar handen samen zoals ze altijd deed wanneer ze zich gekwetst voelde.
"Zie je?" zei het Witte Konijn.
"Nu ga je jezelf beginnen af te vragen wat jou zo imperfect maakt en wat je verkeerd hebt gedaan zodat ik niet ten minste een beetje van je kan houden.
Weet je, dat is de reden waarom ik niet van je kan houden.

Je zult niet altijd geliefd worden, Alice, er zullen dagen zijn waarop anderen moe en verveeld zijn met het leven, hun hoofd in de wolken hebben, en je pijn zullen doen.
Omdat mensen zo zijn, ze eindigen altijd op de een of andere manier met het kwetsen van elkaars gevoelens, of door onzorgvuldigheid, misverstanden, of conflicten met zichzelf.

Als je niet van jezelf houdt, tenminste een beetje, als je geen wapen van zelfliefde en geluk om je hart heen creëert, zullen de kleine ergernissen die anderen veroorzaken dodelijk worden en je vernietigen.
De eerste keer dat ik je zag, heb ik een pact met mezelf gesloten: "Ik zal vermijden van je te houden totdat je leert van jezelf te houden.""

Waarom lijken sommige liefdesrelaties niet te eindigen, terwijl ze dat fysiek wel doen

Iedereen zal het eens zijn dat wanneer liefdesrelaties eindigen het heel normaal is dat je meestal door een tijd gaat van intense emoties, veel hartzeer, verdriet, verwarring en moeilijke momenten van opnieuw alleen zijn.

Deze blog gaat er over als je waarneemt bij jezelf dat je als het ware blijft hangen in waarom vragen, gevoelens van verwarring en onrust. Waarom sommige relaties niet lijken te eindigen, zelfs als ze dat fysiek wel doen, en hoe je deze dynamiek kunt herkennen en begrijpen.

Liefdesrelaties zijn complex, en de emoties die we in ons hart dragen zijn niet altijd even helder. Wat gebeurt er wanneer de verbinding die we hebben met iemand niet helemaal gebaseerd is op wie zij werkelijk zijn, maar eerder op wat we op hen projecteren? Dit is een veel voorkomende dynamiek in veel relaties, en het proces van afsluiten van zo’n relatie kan bijzonder lastig zijn. De uitdaging is niet alleen om de relatie zelf af te sluiten, maar ook om de fantasieën en de onduidelijke beelden die tussen ‘ons’ in stonden los te laten.

Wat Zijn Projecties in Relaties
Projecties in relaties zijn momenten waarop we onze eigen verlangens, angsten, of onverwerkte gevoelens projecteren op de ander. We zien niet de persoon zoals die werkelijk is, maar we creëren een fantasie van wie we denken dat ze zijn of wie we zouden willen dat ze zijn. Dit kan gebeuren om verschillende redenen: een verlangen naar liefde, het zoeken naar een bepaalde mate van bevestiging, of het vermijden van de confrontatie met de realiteit en onze eigen kwetsbaarheden.

Het is lastig om projecties op de ander geheel te vermijden, we doen dat heel vaak onbewust als we met de ander in contact zijn. De mate waarin we dat doen hangt samen met de mate waarin we een positief en geïntegreerd beeld hebben van ons zelf. Bij een geïntegreerd beeld van onszelf zullen we zowel onze eigen positieve kanten als negatieve kanten herkennen en deze accepteren.
We staan daardoor onszelf ook toe zowel de positieve als negatieve kanten van de ander te zien.
Wanneer we een positief geïntegreerd beeld van onszelf hebben, geeft ons dat interne stevigheid, hierdoor we kunnen omgaan met positieve en negatieve kanten de werkelijkheid waarin we leven, positieve en negatieve kanten van onszelf en de ander.

Wanneer we vooral onze eigen negatieve kant zien, en het positieve niet in ons geïntegreerd is zullen het positieve vooral buiten onszelf zoeken. We hebben dan een grote behoefte om te zijn met iemand die ons tekort aan positiviteit als het ware opvult. We vormen dan een illusie dat wanneer deze geweldige persoon met ons tijd door brengt wij toch ook wel okay en positief eigenschappen zullen hebben.

In zulke relaties gaan we vaak een diepe emotionele verbinding aan, maar deze is gebaseerd op een niet-reële weergave van de ander. In plaats van de persoon volledig te accepteren en te begrijpen voor wie ze zijn, idealiseren we hen of vervullen we onze eigen onvervulde behoeften via hen. Het resultaat is dat de relatie niet op een solide basis van wederzijds begrip staat, maar eerder op een wankele grond van onbewuste verlangens en misverstanden.

Het Gevoel van Verwarring na het Einde
Wanneer een relatie gebaseerd is op projecties, is het vaak moeilijk om volledig te begrijpen wat er is gebeurd als deze tot een einde komt. De verwarring ontstaat omdat de relatie nooit in zijn geheel echt was. Wat we dachten te hebben, was naast verbinding ook een constructie van onze eigen emoties en gedachten. We ervaren het einde van de relatie niet alleen als het verlies van een persoon, maar als het verlies van een fantasie, van een illusie.

Je bent niet alleen het einde van de verbinding aan het verwerken, maar ook het einde van de projecties die je lens vertroebelden. Dit betekent dat het niet alleen gaat om het beëindigen van de relatie zelf, maar ook om het doorzien van de onbewuste projecties. Het is een enorm proces om deze illusies los te laten.

Een van de belangrijkste redenen waarom sommige relaties nooit echte closure lijken te krijgen, is omdat sommige relaties nooit volledig helder waren vanaf het begin.
Deze verwarring is wat vaak blijft hangen nadat de relatie voorbij is. Het is niet helemaal duidelijk wat we nu precies missen. Wanneer je nooit echt hebt gezien wie de ander was, kan het moeilijk zijn om het echte verlies te begrijpen. Was het verlies echt van de persoon, of was het het verlies van een idee of een droom die we op hen hadden geprojecteerd?

Projecties Loslaten
Vaak gaat de afsluiting niet zoals we die ons idealiter voorstellen. Hoe dan ook is het een proces van acceptatie en zelfbewustzijn. Het betekent niet alleen het accepteren van het einde van de relatie, maar het erkennen van de patronen die ervoor zorgden dat we niet de volledige realiteit konden zien. Dit proces is niet eenvoudig. Het vergt zelfreflectie, geduld en soms zelfs een zekere mate van pijn om de onware beelden die we van de ander hadden los te laten. Wanneer we dat doen, kunnen we uiteindelijk ruimte maken voor gezonde, realistische relaties die niet gebaseerd zijn op fantasieën, maar op werkelijke verbinding en wederzijds begrip.

De paradox van ruimte in je relatie. Jezelf blijven terwijl je verbonden bent ( deel 1 )

In relaties staan we regelmatig voor een fascinerende paradox: hoe kunnen we tegelijk volledig onszelf zijn èn diep verbonden met een ander? Kan dat wel? Dat voelt vaak zo egoïstisch. Ja!, het kan zeker wel en het is wat relaties op langer termijn levendig, robuust en sprankelend houdt.
In deze blog verkennen we hoe we ruimte kunnen creëren voor onszelf binnen onze relaties - zonder die verbinding te verliezen.
In dit eerste deel kijken we naar wat er van binnen nodig is: hoe kun je leren voelen wat jij wilt, hoe ga je om met intense emoties, en hoe zorg je dat je jezelf niet verliest wanneer je je hart opent voor een ander?

Wat wil ik eigenlijk?
Authentieke zelfervaring begint met de vraag wat wil ik eigenlijk? Op zich een simpele vraag, maar velen onder ons vinden dat best ingewikkeld. Prima als we alleen een dag doorbrengen, maar vaak heel anders in de nabijheid van een ander. Dan lijkt het ons ineens niet meer zo uit te maken wat we willen en verraad ons antwoord dat we hierin graag richting willen hebben van de ander. In vriendschapsrelaties, en werkrelaties heeft dit niet zo'n impact daar ben je vaak maar korte perioden mee in contact, maar in partnerrelaties waar je veel tijd met elkaar doorbrengt wel. Zeker als het normaal wordt je behoeften en verlangens te ervaren in relatie tot de ander, via de ander in plaats vanuit je eigen bron.

De vraag "Wat wil ik eigenlijk", vraag wordt pas betekenisvol wanneer we hem kunnen stellen vanuit ruimte van innerlijke vrijheid, los van automatische reacties op wat anderen van ons verwachten of wat wij denken dat anderen van ons verwachten.

Vaak hebben we als kind hebben geleerd dat onze eigen wensen minder belangrijk waren. Misschien moest je altijd lief zijn, rustig zijn: "Zit toch es stil", "Haal je handen uit je zakken", "Doe dit", "Doe dat" Kreeg je alleen aandacht als je deed wat anderen wilden, wenselijk gedrag liet zien. Misschien voelde je spanning bij je ouder wanneer je met je speelgoed veel lawaai maakte. Misschien was een van de ouders ziek waardoor je aanvoelde beter je intensiteit te dimmen. Langzamerhand leer je dan om jezelf aan te passen, totdat je eigen stem steeds minder hoorbaar wordt. In de ruimte met de ander ga je onbewust en automatisch de ander in de gaten houden, en vervloei je met de ander zijn behoeften die dan aan kunnen voelen alsof ze ook van jou zijn.

Waar we naartoe willen is in de nabijheid van de ander onszelf kunnen blijven voelen zonder de ander te verliezen. Kunnen ontspannen in nabijheid van de ander waarbij eigen impulsen weer voelbaar worden. Verlangen voelen komend van binnenuit. Creativiteit en spontaniteit weer veilig en vertrouwd voelen.
Voorbeeld uit de praktijk: Een cliënt beschrijft een moment van seksueel ontwaken: We lagen gewoon Nast elkaar, niet aanrakend maar volledig aanwezig. Ineens voelde ik mijn eigen verlangen, niet naar hem maar in mezelf. Voor het eerst voelde ik mijn eigen verlangen niet als reactie op hem maar als bron in mezelf.

Jezelf dragen
Soms voelen onze emoties zo intens dat je er weg van wilt. Niemand mag zien dat je geraakt bent, dat je eigenlijk moet huilen, dat je geïrriteerd bent geworden. We zouden namelijk kunnen ervaren dat onze zichtbare emoties een effect hebben op de ander. We zien dat het iets met de ander doet waardoor we (net als vroeger) automatisch de ander moeten gaan 'redden' en het contact met onszelf verliezen. Het jezelf in de steek laten, kan innerlijk uitgelegd worden als dat jouw gevoelens er (weer) niet toe doen bij de ander. De werkelijkheid is dat je je eigen intense gevoelens niet verdraagt en zelf weg gaat van je eigen proces. Je volgt iets op in jezelf dat je hebt aangeleerd toen je klein was.

Als we telkens weg gaan van onze eigen intensere gevoelens, wordt de innerlijk container waar emoties doorheen stromen steeds minder gebruikt en verleren we intensere emoties te verdragen. Een situatie waarbij de ander je teleurstelt kan dan als intens en onoverkomelijk ervaren worden.
Voelen "Wat wil ik?" is ook zo realistisch zijn dat de ander wellicht niet wil wat jij wilt. "Normaal toch", moet kunnen zou je rationeel zeggen. Intellectueel snappen we dit ook wel, tot dat we eindelijk onze behoefte uitgesproken hebben en we een "Nee" moeten incasseren; ineens verlies je je vermogen tot relativeren.

Als intense gevoelens je snel overspoelen, je als het ware 'in stukjes uiteen valt' wat fragmentatie genoemd wordt, is het onaantrekkelijk geworden je volledige verlangens te onderzoeken. Je hebt op die manier een no-go zone gecreëerd. Wanneer de ander niet meewerkt aan je verzoek dan voelt het al snel dat de ander jou iets ergs aandoet waarin jij gered moet worden door die ander.

Jezelf dragen is je innerlijke container vergroten en robuuster maken. Dit is een proces wat in therapie goed ontwikkelt kan worden. Dit is zowel een geestelijk als lichamelijk proces die veiligheid, een goede afgestemde therapeutische relatie vraagt waarin het soms ook intens mag zijn om op die manier in veiligheid een nieuwe ervaring op te doen met intensiteit. In therapie kan dan gewerkt worden aan:

Het ervaren van eigen impulsen als authenthiek
Het ervaren van intense gevoelens zonder fragmentatie
Het behouden van zelf in intimiteit
Het kunnen loslaten zonder zichzelf te verliezen

In relatie zijn zonder jezelf te verliezen
Veel mensen denken dat liefde betekent dat je jezelf opgeeft voor de ander. Dat je altijd positief moet zijn, nooit boos mag worden, of dat je eigen behoeften op de tweede plaats komen. Maar deze manier van relaties doen voelt vaak leeg en vermoeiend. Deze relaties lopen het risico voorspellend en vlak te worden.
Robuuste levendige relaties die tegen een stootje kunnen vraagt juist om het tegenovergestelde: dat je volledig jezelf kunt zijn, juist met al je intensiteit . Het is vaak dat laatste wat vergeten wordt.
We zijn vaak bang dat we afgewezen worden als we laten zien hoe we zijn in onze intensiteit. Daar bedoel ik niet alleen mee wanneer je intens kwaad of teleurgesteld bent maar ook als je intense seksuele energie voelt, intens vreugdevol of intens je onverdunde dierlijke wilde kant laat zien. Wanneer je je behoefte even te schreeuwen zou opvolgen, je met een koprol het bed in wilt rollen.

In gezonde relaties kun je ontspannen en jezelf zijn. Je hoeft je niet constant aan te passen of te presteren om geliefd te worden. Je mag je sterke kanten laten zien én je kwetsbare kanten. Je beheerste kanten maar ook je wilde onbeheerste kanten. Je mag zeggen wat je denkt en voelt, ook als het moeilijk is of de ander het niet fijn vindt te horen. Je mag grenzen stellen zonder je schuldig te voelen.
Dit betekent niet dat je maar alles kunt doen of zeggen. Het gaat erom dat je authentiek bent, niet dat je roekeloos bent. Het verschil zit in de intentie: kom je voort uit liefde en respect, of uit pijn en verdediging?

Het klinkt misschien tegenstrijdig maar om jezelf te blijven in de nabijheid van de ander zul je tijd alleen met jezelf moeten doorbrengen om in de afwezigheid van de ander te ontdekken wat er in je omgaat van moment tot moment. Jezelf ervaren ontstaat als een innerlijke impuls en niet als reactie op de ander. Vaak door alleen tijd door te brengen kun je onderscheiden wat authentiek van jou is en wat je ervaart in relatie tot de ander.

Door dit vaker te voelen kun je bij jezelf blijven (gedifferentieerd) en daarin ontspannen. Dit alleen zijn is niet isolatie maar:

Ervaar je als ruimte binnen verbondenheid
Zelf-zijn in aanwezigheid van de ander
Innerlijke ruimte waarin verlangen kan ontstaan
Vrijheid van drang om te reageren

Voorbeeld uit de praktijk: Een cliënt die geen zin in seks ervaart, leert eerst wat het is om überhaupt iets te willen. "Ik begon met simpele dingen, bijvoorbeeld door tijd nemen in de supermarkt en me afvragen welke thee lijkt mij nou echt lekker?" "Langzaam leerde ik wat van binnenuit kwam versus wat ik dacht te moeten willen".

Loslaten zonder jezelf kwijt te raken
Overgave in relaties kan prachtig zijn. Denk aan die momenten waarin je je volledig kunt laten gaan - in een omhelzing, in een diep gesprek of tijdens seks. Maar veel mensen zijn bang om zich over te geven omdat ze denken dat ze zichzelf dan kwijtraken.
Het verschil tussen gezonde overgave en jezelf verliezen, zit in de mate dat je in het dagelijks leven in contact met anderen jezelf kunt blijven voelen en zijn zoals we dat hierboven beschreven hebben. Als je genoeg hebt ervaren dat je jezelf kunt zijn (ook met je intensiteit) en je nog steeds verbinding ervaart wordt het los laten van jezelf veilig en hèb je ook jezelf om los te laten. Wie of wat ga je anders loslaten?

Gezonde overgave ontstaat vanuit kracht: je weet wie je bent, je vertrouwt jezelf én de ander, en je kiest ervoor om controle los te laten.
Ongezonde overgave komt uit angst: angst om afgewezen te worden, angst om alleen te zijn, of angst voor conflict. Dan geef je jezelf op omdat je denkt dat je moet, niet omdat je het wilt.
Hoe weet je het verschil? Gezonde overgave voelt bevrijd - je voelt zo je eigen impulsen, lichamelijke gewaarwordingen en verlangens. Ongezonde overgave voelt zwaar - alsof je een deel van jezelf moet opgeven om geliefd te worden je bent meer in je hoofd aan het ontfutselen wat de ander wil, wat hij of zij van je verwacht, je bent hard aan het werk of je best aan het doen.
De vraag is dus niet óf je jezelf kunt loslaten, maar is er in het dagelijkse leven een genoeg jezelf zijn wat losgelaten kan worden? Vertrouw je erop dat de ander je met zorg zal behandelen?

Waar we naartoe gaan
De innerlijke vaardigheden die we hebben verkend - het herkennen van je eigen verlangens, het kunnen verdragen van intense emoties, jezelf blijven in liefde, gezond loslaten en ontdekken wat jij wilt - dit zijn de bouwstenen voor authentieke verbindingen.
Deze vaardigheden ontwikkelen zich niet van de ene dag op de andere. Ze vragen om geduld, oefening en soms ook om professionele begeleiding. Maar elke stap in deze richting opent nieuwe mogelijkheden voor diepere en bevredigendere relaties.

In mijn volgende blog (tweede deel) gaan we kijken naar hoe deze innerlijke kracht zich vertaalt naar de complexe dans van relaties. Hoe verdraag je de spanning tussen je eigen behoeften en die van anderen? Hoe zorg je ervoor dat jullie elkaar echt zien? En hoe creëer je ruimte om jezelf te zijn, zelfs in de diepste verbinding?
Want uiteindelijk gaat het er niet om dat je deze vaardigheden ontwikkelt om je terug te trekken uit relaties. Het gaat erom dat je je vollediger kunt geven aan de verbindingen die jouw leven betekenis geven.

De paradox van ruimte in je relatie. Jezelf blijven terwijl je verbonden bent ( deel 2 )

In het eerste deel hebben we gekeken naar wat er van binnen nodig is: je eigen verlangens herkennen, omgaan met intense emoties, en jezelf blijven in liefde. Nu gaan we een stap verder: hoe pas je dit toe in je dagelijkse relaties? Hoe balanceer je tussen je eigen behoeften en die van anderen? En hoe zorg je ervoor dat jullie elkaar echt zien en begrijpen?
Het gaat om de kunst van samen zijn zonder jezelf te verliezen, en alleen zijn zonder de verbinding kwijt te raken.

De dans tussen zelfstandigheid en verbinding
Als mens hebben we twee essentiële behoeften: we willen èn onze eigen koers kunnen varen, maar we willen ook samensmelten en verbinding. Kunnen we onszelf ontmoeten in deze twee behoeften dan stroomt onze levensenergie. Soms lijken deze behoeften tegen elkaar in te gaan. Misschien herken je dit: je wilt tijd voor jezelf, maar je partner voelt zich afgewezen. Of je wilt samen zijn, maar dan voel je je beklemd.
De kunst is deze spanning er te laten zijn zonder dat het opgelost moet worden. Je hoeft niet te kiezen tussen onafhankelijkheid of verbinding. Beide zijn oké. Beide zijn menselijk. Beide mogen er zijn.
Veel relatieproblemen ontstaan omdat mensen proberen één kant te kiezen. Ze worden óf heel onafhankelijk (en voelen zich eenzaam) óf heel afhankelijk (en verliezen zichzelf).
In plaats of het een of het andere wordt het gemakkelijker als het beide kan; èn-èn

Momenten van nabijheid en afstand te hebben
Je partner te missen èn te genieten van je eigen activiteiten
Ondersteuning te willen èn je eigen problemen op te lossen
Ruimte voor ieders eigen ritme
Controle èn overgave

In de praktijkruimte help ik mensen om comfort te vinden in deze spanning. Ze leren dat ze niet perfect consistent hoeven te zijn. Vandaag mag je behoefte hebben aan ruimte, morgen aan nabijheid. Dat maakt je niet wisselvallig - dat maakt je menselijk.

Elkaar echt zien en waarderen
Een van de mooiste dingen in relaties is wanneer je je echt gezien voelt voor wie je bent. Niet voor hoe succesvol je bent, of hoe goed je zorgt voor anderen, maar gewoon voor jou als persoon met je eigen gevoelens en gedachten ook als die verschillend zijn van de ander. Dit noemen we 'wederzijdse erkenning' - jullie zien en waarderen elkaar als complete mensen met je eigen unieke eigenheid.
Dit ontstaat niet vanzelf. Het vraagt bewuste aandacht van beide kanten. Het betekent dat je:

Oprecht geïnteresseerd bent in de ander als persoon, niet alleen in wat ze voor jou kunnen betekenen
Ruimte maakt voor gevoelens van de ander, ook als die verschillen van de jouwe
Waardering toont voor unieke kwaliteiten van de ander
Zijn of haar groei en ontwikkeling ondersteunen, ook als die anders is dan jij zou kiezen, ook als dat met ongemak komt voor jezelf of in jullie relatie.

En omgekeerd: dat jij je ook gezien en gewaardeerd voelt. Als dit uit balans is - als jij altijd geeft maar weinig ontvangt, of andersom - dan is het tijd om het gesprek aan te gaan.
Wederzijdse erkenning begint met nieuwsgierigheid. In plaats van te denken dat je de ander al kent, blijf je openstaan voor wie ze worden. Mensen veranderen, groeien, ontdekken nieuwe kanten van zichzelf. Wanneer je ruimte maakt voor die verandering, blijft je relatie levend.
Een voorbeeld: Van mijn eigen therapeut leerde ik de geweldige vraag "Wat gebeurt er tussen ons?" Wanneer ik met mijn man samen ben kunnen we beide zo voelen dat er energetisch even iets verschuift tussen ons. De een wordt stiller, trekt zich terug of er komt hoorbaar meer lading in de stem. In plaats van te zeggen "Wat is er?" Vragen we "Wat gebeurt er tussen ons?" Deze vraagt plaats ons samen op de voorgrond, een dynamiek van twee individuen die van moment tot moment veranderen. Wij samen zijn ook maar mensen die samen een dynamiek vormen en dat is meestal niet altijd in afstemming.

Ruimte voor je eigen verlangens binnen de relatie
Om authentieke verlangens te kunnen voelen, heb je innerlijke ruimte nodig. Een plek in jezelf die vrij is van wat anderen van je verwachten of wat jij denkt dat zij verwachten.
Het is net zo essentieel te beseffen dat de ander dat ook nodig heeft. Dat jullie beide twee subjecten zijn, twee mensen die los van elkaar met eigen gevoelens, gedachten en verlangens zijn. In het jezelf kunnen dragen, met je eigen gevoelens en gedachten kunnen zijn ook als ze voor ongemak zorgen, kun je ook de ander in zijn of haar ruimte laten.

Deze innerlijke ruimte is niet egoïstisch. Integendeel: mensen die contact hebben met hun eigen verlangens zijn vaak beter in staat om authentiek verbinding te maken. Ze hoeven niet via omwegen hun behoeften te bevredigen, maar kunnen direct en eerlijk zijn.
Het gaat erom dat je leert voelen: "Wat wil ik nu eigenlijk, los van wat anderen willen?" Die vraag kun je alleen beantwoorden als er ruimte is waarin je niet onmiddellijk hoeft te reageren op de behoeften van anderen.

Stoppen met automatisch reageren
Veel mensen leven in een constante staat van reactie. Ze reageren automatisch op wat anderen zeggen of doen, zonder bewust te kiezen hoe ze willen reageren. Herken je dit? Je partner zegt iets en je hebt meteen wel een antwoord of schiet meteen in de verdediging.
Wanneer deze automatische reacties niet meer zoveel plaatsvinden komt er meer vertraging en ruimte waar je kan ontdekken wat er tussen jullie gebeurt. Wat jij wil en wat de ander wil.

Praktische stappen die bijdragen:

Neem een ademhaling voordat je reageert op emotioneel geladen situaties
Vraag jezelf af: "Hoe wil ik reageren?" in plaats van automatisch te handelen
Oefen met het zeggen van: "Ik heb even tijd nodig om hier over na te denken"
Leer je triggers herkennen - situaties waarin je vaak automatisch reageert

Deze vrijheid van reactiedwang is essentieel voor gezonde relaties. Als je niet langer gedreven wordt door angst, schuld of de behoefte om anderen te plezieren, kun je reageren vanuit keuze en authenticiteit. Dit leidt tot veel bevredigendere interacties voor iedereen.

Hoe breng je dit in de praktijk?
Al deze mooie theorie is alleen nuttig als je er iets mee kunt in je dagelijkse leven. Dus hoe doe je dat?
Begin klein. Je hoeft niet je hele leven om te gooien. Het gaat om het ontwikkelen van meer bewustzijn voor hoe je in relaties bent. Bijvoorbeeld:

Check regelmatig bij jezelf: "Hoe voel ik me nu? Wat heb ik nodig?"
Oefen met het uitspreken van je behoeften.
Zie de ander als partner die aan jou kant staat en je wil helpen, niet als vijand die je dwars gaat zitten
Maak ruimte voor conflicten zonder meteen de relatie op het spel te zetten
Creëer bewust momenten van echte verbinding - gesprekken waarin je echt luistert en aanwezig bent
Het gaat niet om perfectie, maar om groei.

Elke keer dat je een beetje echter bent, een beetje meer ruimte maakt voor jezelf én de ander, bouw je aan een rijkere manier van leven.

Ruimte binnen verbondenheid
Uiteindelijk gaat het bij deze hele paradox om het ontdekken dat echte verbondenheid en authentiek zijn jezelf niet uitsluiten, maar elkaar juist versterken. Wanneer je ruimte maakt voor jezelf binnen je relaties, ontstaat er een rijkere vorm van intimiteit.

Je hoeft niet langer bang te zijn dat je jezelf verliest, omdat je weet dat je altijd terug kunt naar je eigen innerlijke ruimte. En je hoeft niet bang te zijn voor verbinding, omdat je weet dat echte liefde vraagt om authenticiteit, niet om aanpassing.
Dit schept ruimte voor een manier van leven waarin je je volledig kunt geven aan relaties vanuit een positie van overvloed in plaats van tekort.

De reis naar authentieke verbondenheid is geen einddoel, maar een levenslange ontdekkingstocht. Het gaat om kleine stapjes: een beetje echter zijn vandaag dan gisteren, een beetje meer ruimte maken voor je eigen behoeften, een beetje meer vertrouwen dat je liefdewaardig bent zoals je bent.

De paradox is dat hoe echter je wordt, hoe beter je relaties worden.
Mensen voelen aan wanneer je authentiek bent, en dat nodigt hen uit om ook echter te zijn. Zo ontstaat echte intimiteit - niet door jezelf weg te cijferen, maar door jezelf volledig te laten zien.
Je verdient relaties waarin je volledig jezelf kunt zijn. En de wereld verdient de unieke bijdrage die alleen jij kunt leveren wanneer je vanuit je authentieke zelf leeft.

In gesprek blijven met je partner deel 1

Wanneer het hebben van een verschillend argument al gauw eindigt in ‘jij-en’ en ‘ik-ken’ kan ik me voorstellen dat je steeds creatiever wordt in het ontwijken en ontlopen van confrontaties. Het worden dan al gauw vermoeiende en eindeloze ruzie's. Binnen de kortste keren gaat het niet meer om het initiële onderwerp maar ben je allebei alleen nog maar je eigen terrein aan het verdedigen.

Relaties zijn groeimachines ze confronteren ons met waar we zijn in onze persoonlijke ontwikkeling. We mogen op de kalender dan al lang en breed volwassen zijn, dit betekent niet dat ‘hoe we relaties doen’ en onze manier van communiceren automatisch is meegegroeid.

Een volwassen relatie hebben betekent ook op een volwassen manier een argument kunnen hebben. Het heeft te maken met de mate waarin we disharmonie tolereren en we verschillend van elkaar mogen zijn. Het heeft te maken met het okay zijn met jezelf zelfs wanneer het voelt dat de ander je afwijst.

“Wij gaan nooit met ruzie slapen en praten altijd alles eerst uit” hoor ik stellen weleens zeggen met enige trots. Hoewel dit ook zeker te waarderen is schuilt hierin ook een gevaar. In de meeste gevallen wat stellen bedoelen te zeggen is dat ze goed geworden zijn in het 'water bij de wijn doen’, het vermogen te incasseren omdat ze in hun leven niet hebben kunnen oefenen of niet van anderen hebben kunnen afkijken hoe je aan jezelf vast houdt als de ander het serieus oneens is met jouw gevoel of gedachten gang.

Niet zo gek dat we in relaties confrontaties meer en meer vermijden om afkeuring en afwijzing te ontwijken. Hoe meer we ons identificeren met de ander hoe belangrijker we zijn of haar goedkeuring vinden. Hoe meer we onze eigen stevigheid voelen hoe onafhankelijker we durven zijn. De noodzaak jezelf te verdedigen in gesprekken verdwijnt dan vanzelf naar de achtergrond en het wordt gemakkelijker je eigen waarheid te spreken ook als die anders is, omdat je altijd terug kunt vallen op je eigen goedkeuring.

Deze vaardigheid wordt differentiatie genoemd. De manier waarop we ‘aan onszelf vasthouden’ terwijl we in gesprek blijven of verbonden blijven met de ander. Het betekent jezelf kalm kunnen houden, ook als je iets hoort wat je van stuur maakt, ook als je iets hoort waar je het niet mee eens bent. Differentiatie verwijst naar de vaardigheid van het jezelf even kunt afscheiden van je eigen gevoel en gedachten. Het verwijst naar stevigheid in jezelf voelen zodat je jezelf durft te confronteren in plaats van alleen maar geconcentreerd te zijn op je partner en verlangen dat je partner veranderd.

In plaats van te ‘jij-en’ en ‘ik-ken’ wat vooral zorgt dat je tegenover elkaar komt te staan is het belangrijk een sfeer te creëren waarin je weer naast elkaar plaats neemt. Om je verbonden met de ander te voelen is een ruimte nodig waarin beide partners zichzelf durven zijn zonder daarop afgerekend te worden. Hoe doe je dat?

Een goed begin is het halve werk
Het begint met een verandering van focus. Confronteer jezelf, niet je partner. Je partner hoeft dan geen muur om zich heen te bouwen en zich te verdedigen. Zonder de noodzaak ons te hoeven verdedigen zijn we veel meer bereid te kijken naar ons eigen doen en laten en kunnen we beter horen naar wat de ander te zeggen heeft.

Durf jezelf te confronteren. Ben je eerlijk naar jezelf? Ben jij de persoon die je wilt zijn? Zet jij je actief in om het beste in jezelf naar boven te halen? We zijn vaak defensief omdat we onszelf niet durven te confronteren. Durf te kijken naar je afweer, negatieve gedachten die zijn geactiveerd als een beschermingsmechanisme.

Stop met aanvallen. Als jij aanvalt, kun je een tegenaanval verwachten. Als je allebei alleen maar defensief bent verandert er niets. Durf te kijken naar bijvoorbeeld jouw timing, jouw manier van praten, jouw manier om vast te houden aan wat er gezegd wordt, jouw afweer, jouw behoefte om te controleren, jouw reacties, jouw angstgevoelens, jouw ongeduld en on-verkende eigen leven?

Stop met je partner de schuld te geven. Je begint zo al met een achterstand door jezelf in de slachtoffer rol te plaatsen. Wordt nieuwsgierig wie en wat er over blijft als je het beschuldigen naar de ander weghaalt. Wordt nieuwsgierig naar jezelf en nieuwe inzichten in jezelf als je begint met het vestigen van de aandacht op jezelf.

Stop met het persoonlijk nemen van de reacties van je partner, ook als ze aan jouw gericht zijn. Jij kiest zelf of je het aanneemt en welke betekenis je dit geeft. Je partner heeft recht op eigen gevoelens, reacties en zelfs oordelen. Weet dat ze allemaal zijn gefilterd door zijn / haar eigen persoonlijke geschiedenis en bagage. Houd altijd je eigen mening over jezelf.

Er zit altijd een kern van waarheid in wat je partner zegt. Blijf geïnteresseerd in wat de ander beweegt. Je hoeft er niet mee eens te zijn. Door je te verplaatsen in zijn of haar gedachten wereld blijf je met elkaar in verbinding. Alleen als je verbinding voelt met de ander ben je gemotiveerd om te veranderen. Dat geld voor jezelf, maar ook voor de ander en onderschat ook niet het signaal die jij uitzendt wanneer je de ander blijft proberen te begrijpen!

Reken niet op je partner om positief te reageren. Verwacht niet dat jouw partner er is om jou te redden, dat is niet de taak van je partner. Vind je eigen benen en als je dat moeilijk vind dan is daar het begin van jouw groei.

Ga uit het hoofd van je partner. Dat wil zeggen, stop met analyseren, ongevraagde suggesties voor verbetering of kleine prikken. Ze versterken alleen de muur die de ander om zich heen bouwt. Door je te richten op jezelf en jezelf durven te confronteren, creëer je een ruimte waarin je partner zich niet meer hoeft te verdedigen en kan beginnen zichzelf tegen te komen.

Durf te zijn wie je bent, diep van binnen ken jij de mooie kanten van jezelf. Laat deze er zoveel mogelijk uit! Voel je goed over jezelf ook als je partner jou nog niet de waardering geeft of jou behandelt zoals je dat graag zou willen zien. Wees zelf de partner die je zelf graag zou willen hebben.

Relaties zijn groeimachines, ze zijn ervoor om het beste in onszelf naar boven te halen. Begin relatievraagstukken als een kans te zien voor je eigen groei en mogelijkheden je relatie naar het volgende level te brengen.

Bouwen aan een stevig fundament in jezelf is een werk in uitvoering. Heb liefdevol begrip voor de tussenfase waarin jij en je partner nu zijn. Het gaan niet vanzelf, het gaat ook niet meteen goed maar kleine stapjes maken het begin.

In de volgende blog meer over de taal die we nodig hebben om in plaats van tegenover elkaar te staan weer een gevoel van ‘wij samen’ te ervaren.

In gesprek blijven met je partner deel 2

Argumenten in relaties geven ons vaak het gevoel dat we tegenover elkaar staan. De ander voelt als een vijand, een gevoel wat we juist willen vermijden. De taal die we tijdens ruzie’s vaak gebruiken is een taal die deze polarisatie juist benadrukt en die het samenkomen en verbinden vaak in de weg staat.

Je kan het oneens zijn met elkaar, een argument hebben en je toch verbonden voelen met de ander. Hoe doe je dat? Je hebt een taal nodig die verbindt. Een taal die een ruimte creëert waarin we ons niet hoeven te verdedigen maar waarin we uitgenodigd worden bij onszelf te blijven en onze eigen waarheid te durven uiten. Woorden die niet als aanval klinken maar als een hand die ons uitgestoken wordt.

Hoe klinkt die taal
Helaas hebben we deze taal vaak nergens kunnen afkijken omdat onze ouders en opvoeders deze taal ook niet machtig waren. We hebben deze taal dus niet kunnen oefenen. Het voelt dan ook heel vreemd om opeens zo te gaan spreken en sterker nog; waar haal je die woorden vandaan? Vandaar dat ik een paar zinnen hieronder heb geschreven, die je een idee geven hoe deze taal kinkt en zodat je ze kan gaan oefenen. Het is een ander soort woordgebruik met een ander energetische lading en als je daar niet bekend mee bent zullen deze woorden niet automatisch voorhanden zijn. Het is even stuntelen en je onhandig voelen, maar ondanks je gehakkel zul je meteen merken dat het effect heeft. Het gaat er namelijk niet om wat je zegt maar hoe je een ander laat voelen wat effect heeft en deze woorden hebben dat effect. Hieronder wat voorbeelden die je zelf kunt aanvullen.

"Wat gebeurt er nu tussen ons?"

“Hoe is het gekomen dat we hier in onze relatie zijn beland?”

“Wat is er tussen ons gebeurd dat we steeds minder ons zelf durven te zijn?”

“Wat is er de afgelopen jaren met ons gebeurd, dat we steeds meer opgekropt hebben?”

“Wat is onze relatie ingeslopen, waardoor we bang zijn geworden eerlijk tegen elkaar te zijn?”

“Hoe is het gekomen dat we elkaar zo beschermen alsof we denken dat de ander uit elkaar gaat vallen als we onze ware zelf laten zien?”

“Wat zou ons kunnen helpen om weer een gevoel van veiligheid te ervaren tussen ons tweeën?”

Wat opvalt is het gebruik van het woord wij en we. Het jij-en en ik-ken is verdwenen.
Deze taal faciliteert het gevoel van wij samen, het maakt het weer mogelijk om naast elkaar te gaan staan. Hierdoor ontstaat er een sfeer waarbij we dichter bij onze gevoelens durven blijven, we spontaner kunnen zijn en weer beginnen onze eigen waarden en ervaringen te op te volgen ook als die anders zijn dan van onze partners.

Wil je gehoord en begrepen worden, begrijp dan eerst de ander.
Er zijn momenten waarin we wel de woorden jij en ik kunnen gebruiken. Dit kan wanneer je in de huid van de ander probeert te kruipen en de ander willen begrijpen. Het is vaak een verademing om te horen hoe je partner zijn of haar best doet om zich te verplaatsen in jou. Het zijn in dit soort momenten dat je elkaar kunt helpen open en eerlijk te zijn met elkaar in een sfeer van respect en veiligheid. Dat klinkt dan ongeveer zo:

“Vertel eens, hoe heb jij dat beleefd?”

“Dat wist ik niet, wil je daar iets meer over zeggen?

“Ik zou graag willen weten hoe dat voor jou is / was?”

“Wat gaat er dan in jou om als ik dit zeg, of het zo verwoord?”

“Neem me eens mee in jouw gedachten / gevoelswereld, wat denk / voel jij dan?”

“Wat zou jou helpen in een volgende situatie?”

“Heb je een idee wat het is dat je nodig hebt van mij om…?”

“Wat is het in mij waar jij een negatieve reactie ervaart?”

Differentiëren in je relatie betekent aan jezelf vast kunnen houden ook als je iets hoort van de ander waar je het niet mee eens bent. Het betekent je eigen reactie even kunnen parkeren en dat wat je hoort wel kunnen erkennen als de beleving van de ander. Hierdoor kun je in gesprek blijven met de ander. Doordat de ander zichzelf verplaats in jou en jij ook de kans krijgt te vertellen hoe het voor jou is ontstaat er een sfeer van gelijkwaardigheid. Door dit te ervaren kun je het vreselijk oneens zijn met elkaar maar ook daar rustig over kunnen praten en elkaar vinden en jezelf vinden.

Het helpt om te oefenen beurtelings naar elkaar te luisteren. Het is normaal dat dat onnatuurlijk voelt, maar soms kan het dè manier zijn om onbewuste patronen en dynamieken die de relatie zijn ingeslopen te doorbreken. De één is de vrager en de ander de verteller. De vrager scheidt zichzelf even af van zijn of haar eigen reacties, gedachten en gevoelens en parkeert deze tijdelijk om zich zo volledig te kunnen richten op de ander. De vrager luister aandachtig en kan nog even samenvatten wat hij of zij heeft begrepen. “Dus als ik je goed begrijp voel jij je altijd …”

Maak een begin je bewuster te worden van jezelf, je gevoelens en je gedachten. Ontdek wat er in je omgaat op verschillende momenten van de dag en oefen beetje bij beetje dit onder woorden te brengen. Dit wordt zelfvalidatie genoemd, het valideren van jezelf; het erkennen van wie je bent en wat er in je omgaat maakt je stevig van binnen. Stevigheid van binnen uit is een gevoel positief jij alleen jezelf kunt geven, je partner kan dit gevoel alleen maar ondersteunen, hij of zij kan je dit gevoel niet geven of maken. Je moet je eigen welzijn en hoge zelfrespect zelf creëren.

In het snelle alledaagse leven is het niet altijd eenvoudig even stil te staan bij jezelf. Een fijne App die je helpt is bijvoorbeeld 7Mind. Dagelijks stuurt het je simpele reminders om op verschillende manieren even stil te staan bij jezelf.